ئەزەربەيجان-ئەرمېنىيە تىنچلىق كېلىشىمى (2025)
ئەزەربەيجان-ئەرمېنىيە تىنچلىق كېلىشىمى 2025-يىلى 8-ئاۋغۇست ئا ق ش باشبالىق ۋاشىڭتون د س دىكى ئاقسارايدا ئا ق ش ئەلبىشى دانىلد ترامپ ساھىبخانلىقىدا، ئەزەربەيجان ئەلبېشى ئېلھام ئېلى ۋە ئەرمىنىيە باش ۋەزىرى نىكول پاشىنيان تەرىپىدىن ئىمزالانغا بولۇپ، رەسمى تىنىلچىق شەرتنامىسى بولمىسۇ، لېكىن ئىككى دۆلەت ئوتتۇرىسىدىكى يېرىم ئەسرىلىك ئۇرۇش ۋە ئىختىلابلارغا بېرىلگەن خاتىمىلەرنىڭ باشلىنىشىدۇر. بۇ كېلشمىنىڭ ئەڭ مۇھىم، دىققەت چەككەن نۇقتىسى دەل زەڭگەزۇر كارىدورىدۇر.
| ئەزەربەيجان-ئەرمېنىيە تىنچلىق كېلىشىمى | |
|---|---|
 ۋە ئەرمېنىيە باش ۋەزىرى پاشىنيان ئۈچ تەرەپلىك خىتابنامىگە ئىمزا قويدى. | |
| ئىمزا قويۇش ۋاقتى | 2025-يىلى 8-ئاۋغۇست |
| تىزىملىتىش | ئاقساراي، ۋاشىنڭتون، ئامېرىكا. |
| سۆھبەتلەشكۈچىلەر | ئىلھام ئېلى
نىكول پاشىنيان |
| يىغىلىشلار | ئەزەربەيجان
ئەرمېنىيە |
| مۇرەسسەچىلەر | |
كېلشىمنىڭ ئاساسلىق مەزمۇنى
[تەھرىر]2025-يىلى 8-ئاينىڭ 8-كۈنى، ئەزەربەيجان جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئەلبېشى بىلەن ئەرمېنىيە جۇمھۇرىيىتىنىڭ باش ۋەزىرى ئامېرىكىنىڭ ۋاشىنڭتوندا كۆرۈشۈپ، تۆۋەندىكىلەرنى جاكارلىدى:
1. بىز ئامېرىكا پرېزىدېنتى دونالد ترامپ بىلەن ھەرقايسى تەرەپلەرنىڭ دىپلوماتىيە مىنىستىرلىرى ئەزەربەيجان جۇمھۇرىيىتى بىلەن ئەرمېنىيە ئوتتۇرىسىدىكى تىنچلىق ۋە ھۆكۈمەتلەر ئارا مۇناسىۋەت ئورنىتىش كېلىشىمىنىڭ بىرلىككە كەلگەن تېكىستىنى تەستىقلىشىغا شاھىت بولدۇق. بۇ ئارقا كۆرۈنۈشتە بىز كېلىشىم ئىمزالاش ۋە ئاخىرقى تەستىقلاش ئۈچۈن داۋاملىق قوشۇمچە تەدبىرلەرنى قوللىنىشنىڭ زۆرۈرلىكىنى تونۇپ يەتتۇق ھەمدە ئىككى دۆلەت ئوتتۇرىسىدىكى تىنچلىقنى كۈچەيتىشنىڭ مۇھىملىقىنى تەكىتلىدۇق.
2. بىز يەنە ئەزەربەيجان جۇمھۇرىيىتىنىڭ دىپلوماتىيە مىنىستىرى بىلەن ئەرمېنىيە جۇمھۇرىيىتىنىڭ دىپلوماتىيە مىنىستىرىنىڭ ياۋروپا بىخەتەرلىك ۋە ھەمكارلىق تەشكىلاتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك قۇرۇلمىلىرىنى تاقاش توغرىسىدىكى مىنسك مۇساپىسى ۋە ئالاقىدار قۇرۇلمىلىرىنى تاقاش توغرىسىدا ATT غا بىرلەشمە مۇراجىئەتنامىگە ئىمزا قويۇشىغا شاھىت بولدۇق. بىز ATT غا قاتناشقان بارلىق دۆلەتلەرنى بۇ قارارنى چىقىرىشقا چاقىرىمىز.[1]
3. رايون ۋە قوشنا دۆلەتلەر ھۆكۈمەتلىرىنىڭ ئىگىلىك ھوقۇقى، زېمىن پۈتۈنلۈكى ۋە باشقۇرۇش ھوقۇقىغا ھۆرمەت قىلىش ئاساسىدا تىنچلىق، مۇقىملىق ۋە بەخت-سائادىتىنى ئىلگىرى سۈرۈش مەقسىتىدە ئىككى دۆلەت ئوتتۇرىسىدىكى ئالاقە ئېچىشنىڭ مۇھىملىقىنى تەكىتلىدۇق. بۇ تىرىشچانلىقلار ئەزەربەيجان جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئاساسلىق قىسمى بىلەن ئۇنىڭ ناخچۋان مۇختارىيەت جۇمھۇرىيىتى ئوتتۇرىسىدىكى توسالغۇسىز باغلىنىش ۋە ئەرمېنىيە جۇمھۇرىيىتىنىڭ خەلقئارا ۋە دۆلەت ئىچىدىكى ئالاقىنىڭ ئۆزئارا مەنپەئەت يەتكۈزۈشىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
4. ئەرمېنىيە جۇمھۇرىيىتى ئامېرىكا ۋە ئۆزئارا بەلگىلەنگەن ئۈچىنچى تەرەپ بىلەن ھەمكارلىشىپ، ئەرمېنىيە جۇمھۇرىيىتىنىڭ تېررىتورىيەسىدە ترامپ مارشرۇت (TRIPP) ئۇلىنىش قۇرۇلۇشى ئۈچۈن رامكا بېكىتىدۇ. بىز ئەڭ قىسقا ۋاقىت ئىچىدە بۇ نىشاننى ئەمەلگە ئاشۇرۇش ئۈچۈن تىرىشچانلىق كۆرسىتىش ئىرادىمىزنى مۇئەييەنلەشتۈرىمىز.
5. ب د ت نىزامنامىسى ۋە 1991-يىلىدىكى ئالمۇتا خىتابنامىسىگە ئاساسەن، ئۆتمۈشتىكى توقۇنۇشنىڭ ئەسىرى بولمايدىغان پارلاق كەلگۈسى يولنىڭ زۆرۈرلۈكىنى تونۇپ يەتتۇق. ئىنسانلارنىڭ ئېغىر ئازاب-ئوقۇبەتلىرىنى كەلتۈرۈپ چىقارغان توقۇنۇشتىن كېيىن، دۆلىتىمىز ئۈچۈن خەلقئارا چېگرالارنى تۇتقىلى بولمايدىغان ۋە قورال كۈچى بىلەن زېمىن ئىگىلەش ئۈچۈن قوبۇل قىلغىلى بولمايدىغان قورال كۈچى ئاساسىدا قوشنىلار مۇناسىۋىتى ئورنىتىشقا شارائىت يارىتىپ بەردى. قايتا تەكشۈرۈش تېمىسى بولمىغان ۋە مەڭگۈ بولمايدۇ، بۇ رېئاللىق دۆلەتلەر ئوتتۇرىسىدىكى دۈشمەنلىك بېتىنىڭ يېپىلىشىغا يول ئېچىپ بېرىدۇ. بىز ھازىر ۋە كەلگۈسىدە ھەرقانداق ئۆچ ئېلىش ھەرىكىتىنى قەتئىي رەت قىلىمىز ۋە چەتكە قاقىمىز.[1]
6. بۇ قېتىمقى باشلىقلار يىغىنىنىڭ رايوندا ئۆز-ئارا ھۆرمەت قىلىش ۋە تىنچلىق ئۈچۈن مۇستەھكەم ئاساس شەكىللەندۈرىدىغانلىقىغا ئىشىنىمىز.
7. بۇ مۇھىم باشلىقلار يىغىنىنى ئۆتكۈزۈش رامكىسىدا، ئامېرىكا ئەلبېشى ترامپنىڭ قىزغىن كۈتىۋالغانلىقى ۋە ئەزەربەيجان جۇمھۇرىيىتى بىلەن ئەرمېنىيە جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئىككى تەرەپ مۇناسىۋىتىنى نورماللاشتۇرۇش ئۈچۈن مۇھىم تۆھپىسىگە چوڭقۇر رەھمەت ئېيتىمىز.