قىبتىي ئېلىپبەسى
(قايتا نىشان بەلگىلەش ئورنى قىبتى ئېلىپبەسى)
قىبتىچە قەدىم مىسىردا سۆزلىشىلگەن ۋە بۇگۈنكى قىبتىلەر تەرىپىدىن قوللىنىلغا تىلغا بېرىلگەن ئات. ھامى تىللىرىدىن بولۇپ، ئېلىپبەسىدە 32 ھەرف باردۇر. بۇلارنىڭ 24 دانىسى يۇنان ئېلىپبەسىدىن كەلمەكتە. ئېلىپبە، مەشھۇر روسەتتا تېشى ۋاستىسى بىلەن ھەل قىلىنغان.
قىبتى ئېلىپبەسى، خرىستىيانلىقنى ئۆزلەشتۈرگەن مىسىرلىقلار (قىبتىيلەر) يېڭى دىن كىتابلىرىنىڭ يېزىقى سۈپىتىدە، يەرلىك يېزىقنىڭ ئورنىغا دەسسەتكەن يۇنان ئونسىيال يېزىق تۈرىدۇر.[1]
قىبتىيچە، قىبتى ئېلىپبەسى بىلەن يېزىلىدۇ. ئېلىپبەسىدە 32 ھەرف باردۇر.
ئېلىپبە[تەھرىرلەش]
| ھەرف | ئاتى | ترانسكرىپسىيە | مانا 1 | مانا 2 | نومۇر |
|---|---|---|---|---|---|
|
alpʰa | a | /a/ | 1 | |
|
bēta | b | /b, v/ | 2 | |
|
gamma | g | /k/ | /g, ŋ, ɣ/ | 3 |
|
dalda | d | /d/ | /d, ð/ | 4 |
|
ei | e | /e/ | 5 | |
|
soou | ─ | ─ | (6) | |
|
zēta | z | /s/ | /z/ | 7 |
|
ēta | ē | /eː/ | /ɛː, i/ | 8 |
|
tʰēta | tʰ | /tʰ/ | /tʰ, θ/ | 9 |
|
iōta | i | /i, j/ | 10 | |
|
kappa | k | /k/ | 20 | |
|
laula | l | /l/ | 30 | |
|
mē | m | /m/ | 40 | |
|
nē | n | /n/ | 50 | |
|
kˢi | kˢ | /ks/ | 60 | |
|
ou | o | o | 70 | |
|
pi | p | /p/ | 80 | |
|
rō | r | /r/ | 100 | |
|
sēmma | s | /s/ | 200 | |
|
tau | t | /t/ | /t, d/ | 300 |
|
he | u | /u, w/ | /u, w, i, v/ | 400 |
|
pʰi | pʰ | /pʰ/ | /pʰ, f/ | 500 |
|
kʰi | kʰ | /kʰ/ | /kʰ, χ, ʃ/ | 600 |
|
pˢi | pˢ | /ps/ | 700 | |
|
ō | ō | /oː/ | 800 | |
|
šai | š | /ʃ/ | ─ | |
|
fai | f | /f/ | 90 | |
|
ḫai | ḫ | ─ | /x/ | ─ |
|
hori | h | /h/ | ─ | |
|
ḏanḏia | ḏ (j) | /ʤ/ | /ʤ, g/ | ─ |
|
čima | č | /q/ | /ʧ/ | ─ |
|
ti | ti | /ti/ | ─ | |
|
pˢis ənše | ─ | ─ | 900 | |
Notlar[تەھرىرلەش]
- Wolfgang Kosack: Koptisches Handlexikon des Bohairischen. Koptisch - Deutsch - Arabisch. Verlag Christoph Brunner, Basel 2013, ISBN 978-3-9524018-9-7.
مەنبە[تەھرىرلەش]
- ↑ Faulmann, Carl (2015) (Türkçe). Yazı Kitabı Tüm Yerkürenin, Tüm Zamanların Yazı Göstergeleri ve Alfabeleri. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları. s. 38. ISBN 9789754582666. Erişim tarihi: 28 Aralık 2015.