نىۋىدىيا

نىۋىدىيا گروھى Nvidia Corporation (قىسقارتىلىپ Nvidia، نىۋىدىيا ؛ ھازىرقى ئۇسلۇبتىكى ئىملا NVIDIA ، ئەسلىدە nVIDIA ۋە nvidia ) كالىفورنىيە شىتاتىنىڭ سانتا كلارا شەھىرىگە جايلاشقان پەن-تېخنىكا شىركىتى . ئۇ ئويۇن ئوينىغۇچىلار ئۈچۈن گرافىكىلىق بىر تەرەپ قىلغۇچ (GPUs) ۋە كۆچمە ئۈسكۈنىلەر ۋە ئاپتوموبىل بازىرى ئۈچۈن سىستېما ئۈستىدىكى ئۆزەك (SoCs) ئىشلەپچىقىرىدۇ. بۇ شىركەتنىڭ ئاساسلىق گرافىكىلىق بىر تەرەپ قىلغۇچ مەھسۇلاتى GeForce AMD نىڭ Radeon مەھسۇلاتلىرىنىڭ بىۋاستە رىقابەتچىسى. Nvidia SHIELD Portable، SHIELD Tablet ۋە SHIELD Android TV مەھسۇلاتلىرى ئارقىلىق ئويۇن ساھەسىدىكى دائىرىسىنى كېڭەيتتى.

2014-يىلىدىن باشلاپ، Nvidia ئۆزىنىڭ مۇھىم نۇقتىسىنى ئويۇن، كەسپىي سۈرەتلەشتۈرۈش، سانلىق مەلۇمات مەركىزى ۋە ئاپتوموبىل قاتارلىق تۆت بازارغا يۈزلىنىدىغان سۇپا شىركىتىگە ئايلاندۇردى.

GPU ياساشتىن باشقا، Nvidia تەتقىقاتچىلار ۋە ئالىملارنى يۇقىرى ئىقتىدارغا ئېھتىياجلىق پروگراممىلارنى ئۈنۈملۈك ئىجرا قىلىش ئىقتىدارى بىلەن تەمىنلەيدۇ.

ئۇلارنىڭ يېرىم ئۆتكۈزگۈچ بازىرىدا مۇۋەپپەقىيەت قازىنىش GeForce ۋە NForce بىلەن باشلانغان بولۇپ، يېقىندا PlayStation 3 ۋە Xbox قاتارلىق ئويۇنچۇقلارنىڭ گرافىكىلىق بىر تەرەپ قىلغۇچ ئىشلەپچىقىرىلىشىنى داۋاملاشتۇردى، ئىچكى ساقلىغۇچ چوڭلۇقى ۋە بىر تەرەپ قىلىش ئىقتىدارىنى ئاشۇرۇش بىلەن يېڭىلىق يارىتىش گرافىكىلىق ھەل قىلىش لايىھەسىگە ئېھتىياجلىق كۆچمە ئۈسكۈنىلەر ئۈچۈن لايىھەلەنگەن كۆچمە GPU ساھەسىدىكى ئەڭ چوڭ ماركىلارنىڭ بىرىگە ئايلاندى.

NVIDIA نىۋىدىيا گۇرۇھى شىركىتى
نىۋىدىيا لوگوسى
سانائەت	يېرىم ئۆتكۈزگۈچ ئېلېكتىرونلۇق ئويۇنچۇق
كارخانا	1993-يىلى 4-ئاي
بەرپاچىسى	Jen-Hsun Huang Chris Malachowsky Curtis Priem
باش شىتاب	سانتا كلارا، كالىفورنىيە ئامېرىكا.
مۇلازىمەت رايونى	پۈتۈن دۇنيادا
مەشھۇر شەخسلەر	جېن شۈن خۇاڭ( باش ئىجرائىيە ئەمەلدارى)
مەھسۇلات	GPU ئاساسىي تاختىسى ئۆزەك توپلىمى كۆرۈنمە چاستوتا كارتىسى
كىرىم	130 مىليارد 570 مىليون ئامېرىكا دوللىرى (2025)
ساپ كىرىم	72 مىليارد 880 مىليون ئامېرىكا دوللىرى (2025)
خىزمەتچىلەرنىڭ سانى	36,000 (2024)
تور بېكەت	nvidia.com

كەچىمش

بۇ شىركەت 1993-يىلى AMD شىركىتىدە بىر مەزگىل خىزمەت قىلغان تەيۋەنلىك جېن خۇاڭ تەرىپىدىن قۇرۇلغان. 1995-يىلى قۇرۇلغاندىن كېيىن 2 يىلدىن كېيىن، «NV1» ناملىق تۇنجى مەھسۇلاتىنى بازارغا سالغان nVidia لاتىن تىلىدا «N»، «ئەڭ يۇقىرى دەرىجى»، «Vidia»، «پىكىر» دېگەن مەنىنى بىرلەشتۈرگەن. بۇ شىركەت 1999-يىلى تۇنجى GPU نى ئېلان قىلغان بولۇپ، 2002-يىلى سېتىلىش مىقدارى 100 مىليوندىن ئاشقان، 2005-يىلىدىن باشلاپ PlayStation 3 ئۈچۈن گرافىكىلىق بىر تەرەپ قىلغۇچ تەتقىق قىلىشقا باشلىغان. 2007-يىلى، DirectX 10 بىلەن رىقابەتچىسى ATIدىن بۇرۇن G80 ئۆزىكى سەپلەنگەن 8800 يۈرۈشلۈك GPUنى كىرگۈزدى، گەرچە ئۇنىڭ رىقابەتچىسى ATI 2900XT 90 نانومېتىر بولسىمۇ، كرىستال لامپا ئاز بولسىمۇ، 80 نانومېتىرغا سېلىشتۇرغاندا، G80 Ultra يۈرۈشلۈكى تېخىمۇ يۇقىرى ئىقتىدار بىلەن تەمىنلىدى.

تەرەققىيات

ئۇنىڭ ئالدىدىكى DirectX NV1 بولسا كەلگۈسىدىكى بارلىق كومپيۇتېرلارغا ئۆلچەم بېكىتكەن تۇنجى مەھسۇلات ئىدى. DirectX دىن بۇرۇن Quadric يۈزىنى ھېسابلاش سىستېمىسىنى ئىشلەتكەن NV1 دولقۇنىنى ھېس قىلغاندىن كېيىن، SEGA قوللىغان Quadric يۈزى تېخنىكىسى قوللانغان NV2 تۈرىنى يولغا قويدى، لېكىن مۇۋەپپەقىيەت قازىنالمىدى.

كېيىنكى مەزگىلدە، DirectX نى تولۇق قوللايدىغان Nvidia مەھسۇلاتلىرى تېخىمۇ كۆپ ئابونتلارغا ئېرىشىشكە باشلىدى، كېيىنكى ئەۋلاد تېخنىكىلارنى قوللاش ئىقتىدارى ئاشتى.

1999-يىلىدىكى NV10 يۈرۈشلۈكىنىڭ مۇۋەپپەقىيەتلىك بولۇشىغا ئەگىشىپ، مىكروسوفت بىلەن Xbox ئۈچۈن GPU ئىشلەپچىقىرىش كېلىشىمى ئىمزالىدى، ئۇلار 200 مىليون دوللار كىرىم قىلدى. PlayStation 3 يولغا قويۇلغاندىن كېيىن، Nvidia بىلەن كېلىشىم ھاسىل قىلغان، لېكىن ئىلگىرى بىرلىشىپ ياسالغان Xbox 360 يېڭى نۇسخىسى بۇ قېتىم ATI نىڭ GPU قوللىشىغا ئېرىشكەن.

GeForce 6 يۈرۈشلۈكىگە ماسلاشقان ئاساسىي تاختاي بىلەن بىرگە، SLI دەپ ئاتىلىدىغان قوش كارتىنى ئىشلىتىش مۇمكىنچىلىكىمۇ ئوتتۇرىغا چىقىپ، تېخىمۇ يۇقىرى بىر تەرەپ قىلىش ئىقتىدارى بىلەن گرافىكى تەلىپىگە ماس كېلىدىغان كەڭ ھەل قىلىش لايىھەسىنى بارلىققا كەلتۈردى. DirectX 9 يۈرۈشلۈكىنى ئىشلىتىدىغان گرافىكى ئۆزىكى 7 يۈرۈشلۈكى بىلەن بۇ ئامبارلارنىڭ جانلىقلىقىنى بايقىغان Nvidia يەنە DirectX 10 نىڭ كىرگۈزۈش ئىقتىدارىغا ئىگە G80 قۇرۇلما كارتىسىنى ئېلان قىلدى.

SLI

SLI بۇ Nvidia تېخنىكىسى 2-4 GPU نى بىرلەشتۈرۈش ياكى بىر چىقىرىشتىن 2 GPU ئېلىش ئىمكانىيىتىگە ئىگە قىلىدۇ. SLI نامى 1998-يىلى 3dfx تەرىپىدىن تۇنجى قېتىم Scan-Line Interleave نامى بىلەن ئوتتۇرىغا قويۇلغان. Scan-Line Interleave نى Voodoo2 كارتىسى بىلەن بىللە ئىشلەتكىلى بولىدۇ. Nvidia 3DFX نى سېتىۋالغاندىن كېيىن، 2005-يىلى ئىسمىنى ئۆزگەرتىپ، قايتىدىن سېتىۋەتتى.

3DFX ۋە Nvidia ئىشلەتكەن بۇ ئىككى SLI تېخنىكىسى ئۆز-ئارا تامامەن ئوخشىمايدۇ. SLI پەقەت SLI نى قوللايدىغان ئاساسىي تاختىسىدىلا ئىشلەتكىلى بولىدۇ.