1 (سان)

1
	0 \| 1 \| 2 \| 3 \| 4 \| 5 \| 6 \| 7 \| 8 \| 9
رەقەم	1 بىر
تەرتىب نومىرى	1. بىرىنچى
سان سېستىمىسى	تاق سان
يۇنان	α'
رىم	I
ئەرەب	1
شەرقى ئەرەب	١
گەئەز	፩
بېنگالى	১
خەنچە	一，弌，壹
كورىيە	일 , 하나
دېۋاناگارى	१
ئىبرانىي	א (Alef)
قەمەر	១
تاي	๑
گۇجاراتى	૧
ئورىيا	୧
تېلىگو	౧
مالايلام	൧
تامىل	௧
تىبەت	༡
لائوس	໑
ئەرمەنى	Ա
ئەلىفبەدىكى قارشىلىقى	مونو , تاق , single
ئىككىلىك سېستىمىلار	1

0 |1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9

1 (بىر)، سان شۇنداقلا رەقەم. تەبئىي سانلار ئىچىدە 0 دىن كېين ۋە 2 دىن بۇرۇن كەلگەن، ئۆزىگىلا پۈتۈن بۆلىنەلەيدىغان سان.

بىر: ‫① سان ‹مات› ئەڭ كىچىك ساناق سان ۋە بۇ ساننى ئىپادىلىگەن رەقەم: گەپ بىر، قۇلاق ئىككى (ماقال). * بىرنى بىرگە قوشسا ئىككى بولىدۇ.

② ئى. ئۈچىنچى شەخس قوشۇمچىسى «ى بىلەن كېلىپ مەلۇم بىر «كىشى، ئادەم» دېگەن مەنىنى بىلدۈرىدۇ: بىرىدىن قۇتۇلۇپ ئورنىغا تۇتۇلدۇم (ماقال).

③ ئال. ئىسىملارنىڭ ئالدىدا كېلىپ «شۇ»، «مۇشۇ»، «ئوخشاش بىر» دېگەن مەنىلەرنى بىلدۈرىدۇ: ھېيتەم ئەر – خوتۇن بىر مەكتەپتە ئىشلەيدۇ.

④ ئال. ئېنىقسىز قوشۇمچە ۋەزىپىسىدە كېلىپ «قانداقتۇر، ئاللىقانداق، قايسىدۇر، قاچاندۇر» غا ئوخشاش مەنىلەرنى بىلدۈرىدۇ: بىر كۈنى. بىر ئاخشىمى.

⑤ رەۋ. پېئىللارنىڭ ئالدىدا ھالەت بولۇپ كېلىپ، ئىش – ھەرىكەتنىڭ مەنىسىنى كۈچەيتىش رولىنى ئوينايدۇ: بۇ خەۋەر مەھەللىگە بىر كەلدى.

⑥ئال «كىم»، «نېمە» سوئال ئالماشلىرى بىلەن قوشۇلۇپ ئېنىقسىز ئالماش رولىدا كېلىدۇ: ئايگۈل يولدا تونۇش بىر كىم ئۇچراپ قالسا بولاتتى، دەپ پات – پاتلا ئەتراپىغا قاراپ قوياتتى.

⑦ سۈپ. ئېنىقلىغۇچى بولۇپ كېلىپ ئېنىقلانغۇچىنى گەۋدىلەندۈرۈش، بەلگە ۋە خۇسۇسىيەتنى كۈچەيتىش ئۈچۈن خىزمەت قىلىدۇ: بۇ ناھايىتى مۇرەككەپ بىر مەسىلە.

⑧ يۈك، «يالغۇز»، «پەقەت» دېگەن مەنىدە تەكىتلەپ كۆرسىتىش ئۈچۈن خىزمەت قىلىدۇ: بۇ ئىشنى بىر تۇرسۇنلا بىلىدۇ، باشقىلار بىلمەيدۇ.

⑨سۈپ. ئىسىملىق جۈملىنىڭ خەۋىرى بولۇپ «ئورتاق»، «ئوخشاش» دېگەن مەنىلەردە كېلىدۇ: ئەرەبلەر 23 دۆلەت ۋە رايونغا بۆلۈنگەن بولسىمۇ ئۇلارنىڭ تىلى بىر، يېزىقى بىر، ئېتىقادى بىر.

⑩رەۋ. باشقا سۆزلەر بىلەن بىرىكىپ سۆز ياساش رولىنى ئوينايدۇ: بىر ئاز. بىر قۇر.

(11) باغل «بىردە»، «بەزىدە» دېگەن مەنىلەرنى بىلدۈرۈپ، ئايرىغۇچى باغلىغۇچى ۋەزىپىسىدە كېلىدۇ: - بىر ئۇنداق دەپ، بىر مۇنداق دەپ دىققىتىمنى چېچىۋەتتىڭىز ئەپەندىم، - دەپتۇ ھەسەن زەرگەر;

‫ئۇيغۇرچە-ئېنگىلىزچە[تەھرىرلەش]

‫بىر: ‫a, a body of, a piece of, an, be a unit, be at one, handful, nothing but, one, one...the other, side, single, singleton, unifying, with one accord

‫ئۇيغۇرچە-خەنزۇچە[تەھرىرلەش]

‫بىر:

[yī]	一
[yī]	壹