ئۆزبېك تىلى

ئۆزبېك تىلى
قوللىندىغان دۆلەتلەر ئۆزبېكىستان
قوللىندىغان كىشى سانى 25 مىليون ئەتىراپىدا
دۇنيادىكى تەرتىپى 45
تىل سېستىمىسى ئالتاي تىللىرى سىستېمىسى تۈرك تىللار ئائىلىسى
رەسمى ئەھۋالى
رەسمى تىل ئۆزبېكىستان
ئورگان
تىل كودلىرى
ISO 639-1 uz
ISO 639-2 uzb
ISO 639-3 uzb
ئىزاھات ئۇيغۇرچىغا يېقىن

دۇنيادا ئۆزبېك تىلىدا سۆزلىشىدىغان رايۇنلار.

ئۆزبېكىستان ۋە يېقىن ئەتراپتىكى دۆلەتلەتدە قوللىندۇ.

11مىليون ئۇيغۇر ۋە 22مىليون ئۆزبەك بولۇپ 33مىليوندىن كۆپرەك ئىنسان ئىشلىتىدۇ. ئۆزبەك تىلى ۋە ۇيغۇرتىلى ماھىيەتتە بىر تىلنىڭ ئوخشاش بولمىغان ئىككى خىل شىۋىسىدۇر.

تارىخ

شېۋە

چوڭ جەھەتتىن ئۆزبەك ۋە ئۇيغۇر دەپ ئىككى شىۋىسى بار ، ئۆزبەك شىۋىسىنىڭ شىمال ۋە جەنۇپ دەپ ئىككى ۋارىيانتى ، ئۇيغۇر شىۋىسىنىڭ تۇپان ،قەشقەر،خوتەن ۋە شىمال دەپ ئۈش ۋارىيانتى بار. ھەرقايسى شىۋىلەر ئوتتۇرىسىدىكى پەرق بەك چوڭ ئەمەس بولۇپ ، ئاساسەن ئۆز ئارا چۈشىنىشكىلى بولىدۇ

گرامماتىكا

سۆزلۈك

يېزىق

قاچاندىن باشلاپ يېزىق بىلەن خاتىرىلىنىشكە باشلىغانلىقى تەتقىقاتچىلار تەرىپىدىن بىرلىككە كەلگىنى يوق . ئۆزبەكىستان ۋە قازاقىستان قاتارلىق تېرىتورىيىلەردە سىلاۋيان يېزىقىدا،تۈركىيە ۋە ياۋرۇپا ئەللىرىدە تۈرك يېزىقىدا، جوڭو/چىن مەملىكىتىدە ئەرەپ يېزىقى،لاتىن يېزىقى ۋە خەنسو/چىنچە يېزىقلاردا خاتىرىلىنىدۇ. تىلشۇناسلار كۆپىنچە ئەرەپ يېزىقى ئاساسىدىكى ئۇيغۇر يېزىقى بىلەن ئۆزبەكىستان دۆلەت تىلى بولغان ئۆزبەك سىلاۋيان ۋە لاتىن يېزىقلىرىدا خاتىرىلەيدۇ. مەسىلەن:

ئۇيغۇرتىلى بولسا تۈركىي تىللارنىڭ ئىچىدىكى تەرەققىي قىلغان باي تىللارنىڭ بىرىدۇر. ئۇ ئالتاي تىل سىستېمىسىغا تەئەللۇق بولۇپ ھازىر دۇنيادا 10مىليوندىن ئارتۇق ئۇيغۇر مۇشۇ تىلنى ئىشلىتىدۇ.ئۇندىن باشقا يەنە 20مىليوندىن ئارتۇق ئۆزبېك كىشىلىرى ئۆزبېك تىلى دېگەن نام بىلەن بۇ تىلنى قوللىنىپ كېلىۋاتىدۇ.ماھىيەتتە ئۇيغۇرتىلى بىلەن ئۆزبېك تىلى بىر تىلدۇر.

ئۆزبېك تىلى

لاتىن يېزىقى

А а	B b	Ch ch	D d	Е е	F f	G g	G‘ g‘
H h	I i	J j	K k	L l	М m	N n	О о
O‘ o‘	P p	Q q	R r	S s	Sh sh	Т t	U u
V v	Y y	X x	Z z	’

كىرىل يېزىقى(سىلاۋيان يېزىقى)

А а	Б б	В в	Г г	Д д	Е е	Ё ё	Ж ж
З з	И и	Й й	К к	Л л	М м	Н н	О о
П п	Р р	С с	Т т	У у	Ф ф	Х х	Ц ц
Ч ч	Ш ш	Ъ ъ	Ь ь	Э э	Ю ю	Я я	Ў ў
Қ қ	Ғ ғ	Ҳ ҳ

فونولوگىيە

قاراڭ

ئۈلگە

ئۆزبېك لاتىن يېزىقى	ئۆزبېك سىرىل يېزىقى	ئۇيغۇرچە
Barcha odamlar erkin, qadr-qimmat va huquqlarda teng bo'lib tug'iladilar. Ular aql va vijdon sohibidirlar va bir-birlari ila birodarlarcha muomala qilishlari zarur.	Барча одамлар эркин, қадр-қиммат ва ҳуқуқларда тенг бўлиб туғиладилар. Улар ақл ва виждон соҳибидирлар ва бир-бирлари ила биродарларча муомала қилишлари зарур.	Hemme adem zatidinla erkin, izzet-hörmet we hoquqta babbarawer bolup tughulghan. Ular eqilghe we wijdan'gha ige hemde bir-birige qérindashliq munasiwitige xash rox bilen muamile qilishi kérek.

سىرتقى ئۇلاش

پايدىلانغان مەنبەلەر