تاسما بېلىق

تاسما بېلىق

تاسما بېلىق(لاتىنچە ئىلمىي نامى: Trichiurus lepturus) ئومۇرتقىلىق ھايۋانلارنىڭ ئومۇرتقىلىق ھايۋانلار كەنجى تۈرى ئىچىدىكى سۆڭەكلىك بېلىقلار سىنىپى ئوكۇنسىمانلار ئەترىتى تاسما بېلىق ئائىلىسىگە تەۋە.

تونۇشتۇرۇلۇشى

تاسما بېلىق ئومۇرتقىلىق ھايۋانلارنىڭ ئومۇرتقىلىق ھايۋانلار كەنجى تۈرى ئىچىدىكى سۆڭەكلىك بېلىقلار سىنىپى ئوكۇنسىمانلار ئەترىتى تاسما بېلىق ئائىلىسىگە تەۋە. شەمشەر بېلىق، چىشلىق تاسما بېلىق دەپمۇ ئاتىلىدۇ، خاراكتىرى يىرتقۇچ. چىڭداۋ ئارىلى، كۈن نۇرى سېرىق دېڭىز بويىدىكى شەھەرلەردە شەمشەر بېلىق دەپمۇ ئاتىلىدۇ. تاسما بېلىقنىڭ تېنى ياپىلاق، رەڭگى كۈلرەڭ، دۈمبە پالاقچىسى ۋە كۆكرەك پالاقچىسى سۇس كۈل رەڭدە، ناھايىتى ئۇششاق داغلىرى بار، قۇيرۇقى قارا رەڭدە، تاسما بېلىقنىڭ بېشى ئۇچلۇق، ئېغىزى چوڭ، قۇيرۇقى ئىنچىكە، تەن ئۇزۇنلۇقى باش ئۇزۇنلۇقىنىڭ ئىككى ھەسسىسىگە توغرا كېلىدۇ، ئۇزۇنلۇقى بىر مېتىرغا يىتىدۇ. يىرتقۇچ بولۇپ، ئاساسلىق تۈكلۈك راك، سىياھ بېلىق بىلەن ئوزۇقلىنىدۇ. ئاساسلىقى غەربىي تىنچ ئوكيان ۋە ھىندى ئوكيان، جۇڭگونىڭ سېرىق دېڭىزى، دۇڭخەي، بوخەي تاكى نەنخەي دېڭىزلىرىغىچە تارقالغان، چوڭ سېرىق بېلىق، كىچىك سېرىق گوربىل بېلىقى ۋە سىياھ بېلىق جۇڭگونىڭ تۆت چوڭ دېڭىز مەھسۇلاتلىرى دەپ ئاتالغان.

سىرتقى شەكلى

تاسما بېلىقنىڭ تەن شەكلى سەل ياپىلاق. ئالدىنقى دۈمبە، قورساق گىرۋىكى بىر پاراللېل بولۇپ، تېنىنىڭ ئۇزۇنلۇقى ئادەتتە 50 ~ 70 سانتىمېتىر، چوڭلىرىنىڭ ئۇزۇنلۇقى 120 سانتىمېتىر. بېشى سوزۇنچاق، تۇمشۇقى ئۇچلۇق ئۇزۇن ئۇچلۇق. كۆزى ئوتتۇراھال چوڭ، ئورنى يۇقىرى، كۆز ئارىلىقى تەكشى، مەركىزى سەل ئۆرلەپ چىققان. ئېغىزى چوڭ، تۈز، ئېغىز يوچۇقى كۆزىنىڭ ئاستى تەرىپىگىچە سوزۇلغان.

تۆۋەنكى جاغى تومپىيىپ چىققان. چىشى چوڭ ھەم ياپىلاق ھەم ئۇچلۇق بولۇپ، ئىككى جېغىنىڭ ئالدى، ھەر ئىككى جۈپ تەتۈر ئىلمەك شەكىللىك چوڭ قوزۇق چىشى بار، ئۈستۈنكى ئېڭەكتە 10 ~ 13 دانە چىشى بار. تۆۋەنكى تاڭلايدا 12 ~ 14 دانە چىشى بار. ساقىقىنىڭ تۆشۈكى چوڭ، ساقاق سۆڭىكى (8-14) + (15-24) ، ئىنچىكە ھەم قىسقا.

بەدەن سىرتى كۈمۈش رەڭلىك، قاسىراقسىز، لېكىن سىرتقى يۈزىدە بىر قەۋەت سىرى بار، يان سىزىقى كۆكرىكىنىڭ ئۈستى يۆنىلىشى كېيىن كۆرۈنەرلىك ئېگىپ قورساق سىزىق بويلاپ ئۇدۇل چېتىدە. تېنىنى سىلىق كۈمۈش رەڭ پەردە قاپلىغان. يان سىزىقى مەيدە پالىقىنىڭ ئۈستۈنكى تەرىپىدە كۆرۈنەرلىك تۆۋەن ئېگىلىگەن، قورساق گىرۋىكىنى بويلاپ سوزۇلۇپ بوغۇزىغىنىڭ چېتىگىچە بارغان. دۈمبە پالاقچىسى 1285-145، باشلىنىش نۇقتىسى بېشىنىڭ ئارقا قسىمى، قۇيرۇق ئۇچىغىچە سوزۇلغان. قۇيرۇق پالاقچىسى 88-13-13، پۈتۈنلەي ئايرىلغان كىچىك تىكەنلەردىن تەركىب تاپقان بولۇپ، ئارانلا ئۇچلۇق قالپىقى سىرىتقا چىققان، بىرىنچى پالاقچە قىلتىرىقى كىچىك. كۆكرەك پالاقچىسى 11 ~ 12، قىسقا ئۇچلۇق ھەم تۆۋەن. قورساق گىرۋىكىگە يېقىن. قۇيرۇقى قامچا شەكلىدە، قۇيرۇق پالاقچىسى يوقالغان. تېنى ئاق، دۈمبە پالاقچە قىسمى ۋە كۆكرەك پالاقچىسى سۇس كۈل رەڭدە، ئۇششاق قارا چېكىتلەر بار. قۇيرۇقى سۇس قارا رەڭدە. ياغ بەدەن سىرت قاتلىمىغا بىر قەدەر كۆپ مەركەزلەشكەن.

تاسما بېلىقنىڭ قورساق قىسمىدا ئەركىن كىچىك تىكەن بار، پالاقچىسى سۇ ئۈزگەندە ئىشلەتمەيدۇ، بەدىنىنى مىدىرلىتىش ئارقىلىق يۇقىرىغا قاراپ ئۈزىدۇ. تۈكلۈك راك، سىياھ بېلىق ۋە باشقا كىچىك تىپتىكى بېلىقلارنى ئوزۇق قىلىدۇ. يۇقىرى ئېقىنغا كۆچىدىغان بېلىق تۈرى.

تاسما بېلىقنىڭ ئوزۇق تۈرى ئىنتايىن كەڭ دائىرىدە بولۇپ، ئۇنىڭ ئۈستىگە ناھايىتى ئاچكۆز، بەزىدە بىر بىرىنىمۇ يەيدۇ. كېچە-كۈندۈزلۈك ۋېرتىكال يۆتكىلىش ئادىتى بار، كۈندۈزى دېڭىز ئوتتۇرا قىسىمىدا، ئاستىنقى سۇ قاتلىمىدا توپ ياشايدۇ، كەچلىك پائالىيىتى دېڭىزنىڭ ئەڭ ئاستىدا ئېلىپ بېرىلىدۇ. تاسما بېلىقنىڭ ئۆمرى 8 يىل ئەتراپىدا، بىر يىللىق بېلىقنىڭ بەدەن ئۇزۇنلۇقى 18 ~ 19 سانتىمىتىر، ئېغىرلىقى 90 ~ 110 گرام، شۇ يىلىلا كۆپىيەلەيدۇ، 2 ياشلىق بېلىق 300 گرام ئەتراپىدا بولىدۇ.

شەمشەر بېلىق بىلەن تاسما بېلىقنىڭ پەرقى

تاسما بېلىق ئۇرۇقدىشىنىڭ ئوكۇنسىمانلار ئەترىتى تاسما بېلىق ئۇرۇقدىشىنىڭ تۇزلۇق سۇ بېلىق تۈرىگە تەۋە.

شەمشەر بېلىق، سېلد بېلىقىسىمانلار ئەترىتى تەۋە ئانچوئۇس بېلىقى ئائىلىسىدىكى تاتلىق سۇ بېلىقىغا تەۋە، دەريا دېلفىنى بىلەن سېلد بېلىقى جۇڭگو چاڭجياڭ دەرياسىنىڭ ئۈچ خۇرۇچى دەپ ئاتىلىدۇ.

تارقىلىشى

تاسما بېلىقنىڭ تارقىلىش كۆلىمى بىر قەدەر كەڭرى، ئاساسلىقى غەربىي تىنچ ئوكيان ۋە ھىندى ئوكيان، جۇڭگونىڭ دېڭىز ياقىسىدىكى ھەر قايسى ئۆلكىلەرنىڭ جايلارنىڭ ھەممىسىدە ئۇچراتقىلى بولىدۇ. جۇڭگو نىڭ دېڭىز بويىدىكى تاسما بېلىقنى جەنۇبىي، شىمالىي دەپ ئىككى چوڭ تۈرگە تۈرگە ئايرىشقا بولىدۇ، شىمالىي تاسما بېلىقنىڭ تېنى چوڭ، خۇاڭخەي دېڭىزىنىڭ جەنۇبىدا قىشتىن ئۆتىدۇ، ئەتىيازدا بوخەي دېڭىزىغا قارارپ ئۈزىدۇ، ئەتىياز پەسلىدە بېلىق ئوۋلاش مەۋسۇمىنى شەكىللەنگەن، كۈز پەسلىدە توپ بولۇپ قايتىپ كېلىپ قىشلايدۇ، جەنۇب تاسما بېلىقى ھەر يىلى ئوخشاش بولمىغان پەسىلگە قاراپ شەرقىي غەربىي چېتىنى بويلاپ جەنۇب-شىمال يۆنىلىشكە قاراپ يۆتكىلىدۇ، ئەتىياز پەسلىدە شىمالدا كۆپىيىپ، قىشتا جەنۇبقا كۆچىدۇ. تاسما بېلىقنىڭ تۇخۇم تۇغۇش مەزگىلى ناھايىتى ئۇزۇن، ئادەتتە 4-ئايدىن 6-ئايغىچە، ئۇنىڭدىن قالسا 9-ئايدىن 11-ئايغىچە، بىر قېتىملىق تۇخۇم تۇغۇش مىقدارى 50 مىڭ تالدىن 35 مىڭ تالغىچە بولىدۇ، تۇخۇم تۇغۇشقا مۇۋاپىق سۇ تېمپېراتۇرىسى ℃17 ～ ℃23.

ياشاش ئادىتى

تاسما بېلىقنىڭ سۇ ئۈزۈش ئىقتىدارى ناچار، كۈندۈزى دېڭىز سۈيى ئوتتۇرا قاتلاملىرىدا لەيلەپ يۈرىدۇ، كەچتە بولسا تۆۋەنلەپ دېڭىز ئاستىغا چۆكىدۇ. تىنچ تۇرغاندا، بېشى، بەدەن شەكلى تىك، پەقەت دۈمبە پالاقچىسى ۋە كۆكرەك پالاقچىسىنى پۇلاڭلىتىپ، بېشىغا قاراپ ھەرىكەت قىلىدۇ، دۈمبە پالاقچىسىنى تېز سۈرئەتتە تەۋرىتىپ يېمەكلىككە قاراپ ئېتىلىدۇ.

تاسما بېلىق توپ بولۇپ ئۆچىرەت تۇرۇش ئالاھىدىلىكىگە ئىگە، ھەر يىلى باھاردا سۇنىڭ تېمپېراتۇرىسى يۇقىرىلىغاندا، تاسما بېلىق توپلىشىپ قىرغاققا قاراپ ئۈزىدۇ، جەنۇبتىن شىمالغىچە كۆپىيىدۇ، بېلىق تۇتۇش پەسلى بولىدۇ. قىشلىق كۈن-تۈن توختاش ۋاقتىدا، سۇنىڭ تېمپېراتۇرىسى تۆۋەنلىگەندە، تاسما بېلىق يەنە ئۈزۈپ سۇنىڭ چوڭقۇر قاتلىمىغا بېرىپ، سوغۇقتىن دالدىلىنىدۇ.

ئوزۇقلۇق قىممىتى

ئۈنۈملۈك تەركىبى: ھەر بىر 100 گرام تاسما بېلىق گۆشىدە، 19 گىرام ئاقسىل، 7.4 گىرام ياغ بار، باشقا ئوزۇقلۇق تەركىبلەر كۆرۈلۈپ باقمىغان. تاسما بېلىق تەركىبىدە يەنە كۆپ خىل تويۇنمىغان ياغ كىسلاتاسى بولغان بېلىق قاسرىقى، تالالىق ماددا قاتارلىقلاردىن تەركىب تاپقان.

بۆرەكنى قۇۋۋەتلەش، قۇۋۋەت بېرىش، ئاشقازاننى ئىللىتىش، جىگەرنى قۇۋۋەتلەش، تېرىنى سىلىقلاشتۇرۇش، قاننى ئاسراش، گۈزەللەشتۈرۈش رولى بار.