فوند

فوند- پايدىدىن ئورتاق مەنپەئەتلىنىدىغان، خەتەرنى ئورتاق ئۈستىگە ئالىدىغان، جەمىئيەتتىكى تارقاق مەبلەغدىن تېخىمۇ ئۈنۈملۈك پايدىلىنىپ، مەبلەغ سالغۇچىلار مەبلىغىنىڭ قىممىتىنى ساقلاش ياكى ئاشۇرۇش مەقسىدىگە يەتكىلى بولىدىغان بىر خىل مەبلەغ سېلىش تۈرى. فوندنىڭ خيىم-خەتىرىمۇ بار، لىكىن پايدا ئېلىش نىسبىتى بىر قەدەر يۇقىرراق بولغان بىر خىل مەبلەغ سېلىش شەكلى.

 

ئاساسىي ئۇچۇرلىرى

ئۇيغۇرچە نامى :فوند

چەتئەلچە نامى :Fund

تىپى :مەبلەغ سېلىش فوندى، جامائەت فوندى، سۇغۇرتا فوندى

تارقىتىش گەۋدىسى :بانكا، مۈلۈك باشقۇرۇش شىركەتلىرى

تەشكىلىي شەكلى :شىركەت تىپىدىكى ۋە پۈتۈم تىپىدىكى

مەبلەغ سېلىش دائىرىسى :ئاكسىيە، كارخانا، تۈر

تۈرلىرى

4پارچەفوندئوخشاش بولمىغان ئۆلچەم، ئاكسىيەگە مەبلەغ سېلىش فوندىنى ئوخشاش بولمىغان تۈرلەرگە ئايرىشقا بولىدۇ :

1. فوند فونىدنىڭ ئويناش شەكلىگە قاراپ ئوچۇق فوند ۋە يېپىق فوند دەپ ئىككى خىلغا بۆلىنىدۇ. يېپىق فوندىكى «يېپىق» دىگىنىمىز فوندنىڭ مۇقىم ساقلاش مۇددىتىدە فونىد كۆلىمىنىڭ ئۆزگەرمەيدىغانلىقىنى، شۇنداقلا بىر قېتىمدىلا مەبلەغ توپلاپ بولغاندىن كېيىن، ھەم سېتىۋالغىلى ھەم سېتىۋەتكىلى بولمايدىغانلىقىنى كۆرسىتىدۇ. مەبلەغ سالغۇچىلار پەقەت 2-دەرىجىلىك بازاردىلا قولىدىكى يېپىق فوندنى باشقىلارغا ئۆتۈنۈپ بېرىش ئارقىلىق مەبلىغىنى قايتۇرۇۋالالايدۇ.

2. ئوچۇق فوند ئورتاق فوندمۇ دىيىلىدۇ. ئوچۇق فوندنىڭ ساقلاش مۇددىتىمۇ، كۆلىمىمۇ مۇقىم بولمايدۇ. مەبلەغ سالغۇچىلار ھەر قانداق ۋاقىتتا ئوچۇق فوند سېتىۋالالايدۇ ۋە سېتىۋىتەلەيدۇ. ﺑﯩﺰ ﺋﺎﺩﻩﺗﺘﻪ ﻛﯚﭖ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﺎﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻓﯘﻧﺪﻧﯩﯔ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﻧﺎﻣﻰ ﺋﺎﻛﺴﯩﻴﻪ ﻣﻪﺑﻠﻪﻍ ﻓﻮﻧﺪﻯ ﺑﻮﻟﯘﭖ، ﺯﺍﻏﺮﺍ ﺗﯩﻞ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﺪﺍ، ﺋﺎﻛﺴﯩﻴﻪ ﻣﻪﺑﻠﻪﻍ ﻓﻮﻧﺪﻯ ﻛﯚﭘﻠﯩﮕﻪﻥ ﻣﻪﺑﻠﻪﻍ ﺳﺎﻟﻐﯘﭼﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﻣﻪﺑﻠﯩﻐﯩﻨﻰ ﺟﯘﻏﻼﭖ، ﻣﯘﺗﻪﺧﻪﺳﺴﯩﺴﻠﻪﺭ ﭘﺎﻱ ﭼﯧﻜﻰ ﯞﻩ ﺯﺍﻳﻮﻣﻐﺎ ﺑﯩﺮ ﺗﯘﺗﺎﺵ ﻣﻪﺑﻠﻪﻍ ﺳﯧﻠﯩﭗ، ﻛﯚﭘﻠﯩﮕﻪﻥ ﻣﻪﺑﻠﻪﻍ ﺳﺎﻟﻐﯘﭼﯩﻼﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﭘﺎﻳﺪﺍ ﻳﺎﺭﯨﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻣﻪﺑﻠﻪﻍ ﺳﯧﻠﯩﺶ ﻗﻮﺭﺍﻟﻰ.

3. تەشكىلىي شەكلىگە ئاساسەن ئوخشاش بولمىغان شىركەت تىپىدىكى فوند ۋە پۈتۈمى شەكىللىك فوند دەپ ئايرىلىدۇ.

4. فوند پاي تارقىتىش ئارقلىق مەبلەغ سېلىش فوندى شىركەتنىڭ شەكلى بىلەن قۇرۇشقا بولىدۇ، ئادەتتە شىركەت تىپلىق فوند دەپ ئاتىلىدۇ؛ فوند باشقۇرغۇچى بولۇپ، فوندنى ۋاكالىتەن باشقۇرغۇچى ۋە مەبلەغ سالغۇچى ئۈچ تەرەپ تەسىس قىلىش ئارقىلىق، فوندى توختامى ، ئادەتتە پۈتۈمى شەكىللىك فوند دەپ ئاتىلىدۇ. ئېلىمىزنىڭ ئاكسىيە مەبلەغ سېلىش فوندى ھەممىسى پۈتۈمى شەكىللىك فوند.

5. مەبلەغ سېلىش خەۋپ-خەتىرى بىلەن پايدىسى ئوخشاش بولماسلىقىغا ئاساسەن، ئۆسۈپ يېتىلىش تىپلىق دەپ ئايرىلىدۇ، كىرىم تىپىدىكى ۋە تەڭپۇڭلىشىش تىپىدىكى فوند.

6. ئاساسەن مەبلەغ سېلىش ئوبيېكتىنىڭ ئوخشىماسلىقى، پاي چېكى فوندى دەپ ئايرىشقا بولىدۇ، زايوم فوندى، پۇل بازىرى فوندى، زاكاز مال فوندى قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.  

مۇندەرىجە

• قىسقىچە چۈشەندۈرۈش
• ئاساسىي ئۇچۇرلىرى
• تۈرلىرى
• ئوچۇق شەكىللىك فوند ۋە يېپىق فوندنىڭ مۇناسىۋىتى
• ئوچۇق شەكىللىك فوند ۋە يېپىق فوندنىڭ پەرقى
• سۈرەتلەر
• قامۇس باشبېتى

ئوچۇق شەكىللىك فوند ۋە يېپىق فوندنىڭ مۇناسىۋىتى

4پارچەفوندئوچۇق فوند ۋە يېپىق فوند ئورتاق فوندتىن ھاسىل بولغان ئىككى خىل ئاساسىي ھەرىكەت شەكلى.

ئوچۇق فوند بۇ فوندنىڭ كۆلىمى مۇقىم، ئۆزگەرمەس ئەمەس، بەلكى خالىغان ۋاقىتتا بازاردىكى تەمىنلەش-تەلەپ ئەھۋالىغا ئاساسەن يېڭى ئۈلۈشى ياكى مەبلەغ سالغۇچى تەرىپىدىن ھەق تۆلەپ ياندۇرۇۋېلىش مەبلەغ سېلىش ئاساسىدىكى ئالتۇن. يېپىق فوند، بۇ ئېچىۋىتىلگەن فوندقا نىسبەتەن، بۇ فوند كۆلىمى تارقىتىشتىن ئىلگىرى، تارقىتىش ئاياغلاشقاندىن كېيىن ياكى بەلگىلەنگەن مۇددەت ئىچىدە، فوندىنىڭ كۆلىمى مۇقىم، ئۆزگەرمەس مەبلەغ سېلىش فوندى.

ئوچۇق شەكىللىك فوند ۋە يېپىق فوندنىڭ پەرقى

5پارچەفوند1. فوند كۆلىمى ئۆزگىرىشچانلىقى ئوخشىمايدۇ . يېپىق شەكىلدىكى فوند ئېنىق داۋاملىشىش مۆھلىتى بار (ئېلىمىزنىڭ: 5 يىلدىن كەم بولمايدۇ)، مۇشۇ مۇددەت ئىچىدە پۇل تۆلەپ قايتۇرۇۋېلىنغاندىن تارقىتىلغان فوند بىرلىكى بولمايدۇ. گەرچە ئالاھىدە ئەھۋال ئاستىدا بۇ تۈردىكى فوند توپلاشنى كېڭەيتىش ئېلىپ بارسا بولىدۇ، لېكىن قاتتىق بولغان قانۇندا بەلگىلەنگەن شەرت ھازىرلىغان توپلاشنى كېڭەيتىش كېرەك. شۇنىڭ ئۈچۈن نورمال ئەھۋال ئاستىدا، فوند كۆلىمى يەنىلا ئۆزگەرمەيدۇ.

ئوچۇق شەكىللىك فوندىنى تارقىتىلغان فوند بىرلىكى بولسا ھەقلىق ياندۇرۇۋېلىنىدىغان، ئۇنىڭ ئۈستىگە مەبلەغ سالغۇچىنىڭ فوند داۋاملىشىۋاتقان مەزگىلدە–باسقۇچلىرىنىمۇ خالىغانچە ئىلتىماس قىلىپ سېتىۋېلىش فوندى ئورنى قىلغانلىقتىن، فوند مەبلەغ ئومۇمىي سوممىسى ھەر كۈنلۈكى ئۈزلۈكسىز ئۆزگىرىپ تۇرىدۇ.  

باشقىچە قىلىپ ئېيتقاندا، ئۇ باشتىن-ئاخىر «ئېچىۋېتىش» ھالىتىدە. بۇ يېپىق شەكىلدىكى فوندى بىلەن ئوچۇق شەكىللىك فوندىنى تۈپ پەرقى.

2. فوند بىرلىكى سېتىش ئۇسۇلى ئوخشاش بولمايدۇ. يېپىق شەكىلدىكى فوند تەسىس قىلغاندا، مەبلەغ سالغۇچىلار فوند باشقۇرۇش شىركىتى ياكى سېتىش ئاپپاراتى سېتىۋېلىش؛ ئۇ يېپىق شەكىلدىكى فوند بازارغا سېلىشتا، مەبلەغ سالغۇچىلار يەنە ھاۋالە قىلغان ئاكسىيە سودىگىرى ئاكسىيە بازار باھاسى بويىچە سېتىش. ئەمما مەبلەغ سالغۇچىلارنىڭ ئوچۇق شەكىللىك فوندىنى، ئۇلار بولسا خالىغان ۋاقىتتا فوند باشقۇرۇش شىركىتى ياكى سېتىش ئاپپاراتى ئىلتىماس قىلىپ سېتىۋېلىش ياكى ھەق تۆلەپ قايتۇرۇۋېلىش.

3. فوند بىرلىكى سېتىش باھاسىنى شەكىللەندۈرۈش شەكلى ئوخشىمايدۇ. يېپىق شەكىلدىكى فوند، ئاكسىيە بېرژىسىدا بازارغا سېلىنغان، ئۇنىڭ ئېلىم–سېتىم باھاسى بازاردىكى تەمىنلەش ۋە ئېھتىياج مۇناسىۋىتىنىڭ تەسىرى بىر قەدەر چوڭ. كىچىك بازار تەمىنلەش راستچىل بولغاندا، فوند بىرلىكى سېتىش باھاسىنى ھەر بىر پارچە فوند مۈلۈك ساپ قىممىتى يۇقىرى بولۇشى مۇمكىن، بۇ ۋاقىتتا مەبلەغ سالغۇچىنىڭ ئىلكىدە فوند مۈلۈكى كۆپىيىدۇ؛ بازار تەمىناتى ئېھتىياجدىن ئېشىپ كەتكەن چاغدا، فوندى باھا بولسا ھەر بىر پارچە فوند مۈلۈك ساپ قىممىتى تۆۋەن بولۇشى مۇمكىن.

4. فوندنىڭ مەبلەغ سېلىش تاكتىكىسى ئوخشاش بولمىغان. يېپىق شەكىلدىكى فوند خالىغان ۋاقىتتا پۇل تۆلەپ قايتۇرۇۋېلىنغاندىن بولغاچقا، ئۇنىڭ بارلىق مەبلەغ سېلىش مەبلەغ توپلاشتا ئېرىشكەن مەبلىغى بولىدۇ، بۇنداق فوندتا باشقۇرۇش شىركىتى يېزا ئىگىلىكىنىڭ ئۇزاق مۇددەتلىك مەبلەغ سېلىش تاكتىكىسى بولىدۇ، ئۇزاق مۇددەتلىك تىجارەت ئۈنۈمىنى قولغا كەلتۈرگەن. بىر قىسىم نەق پۇل ساقلاپ قېلىش ئۈچۈن ئوچۇق شەكىللىك فوند بولسا، ھەق تۆلەپ ياندۇرۇۋېلىش مەبلەغ سالغۇچىلار ئۈچۈن ھەر ۋاقىت، ساناش ھالىتىدە ئۇزۇن مۇددەتلىك مەبلەغ سېلىشقا ئىشلىتىشكە بولمايدۇ، ئادەتتە نەق پۇلغا ئايلىنىش ئىقتىدارى كۈچلۈك بولغان مۈلۈك مەبلىغى.