قىبتىي ئەلىفبەسى
Jump to navigation
Jump to search
كوپتىك ياكى قىبتىچە، قەدىم مىسىردا سۆزلىشىلگەن ۋە بۇگۈنكى قىبتىلەر تەرىپىدىن قوللىنىلغا تىلغا بېرىلگەن ئات. ھامى تىللىرىدىن بولۇپ، ئەلىفبەسىدە 32 ھەرف باردۇر. بۇلارنىڭ 24 دانىسى يۇنان ئېلىپبەسىدىن كەلمەكتە. ئەلىفبە، مەشھۇر روسەتتا تېشى ۋاستىسى بىلەن ھەل قىلىنغان.
قىبتى ئەلىفبەسى، خرىستىيانلىقنى ئۆزلەشتۈرگەن مىسىرلىقلار (قىبتىيلەر) يېڭى دىن كىتابلىرىنىڭ يېزىقى سۈپىتىدە، يەرلىك يېزىقنىڭ ئورنىغا دەسسەتكەن يۇنان ئونسىيال يېزىق تۈرىدۇر.[1]
قىبتىيچە، قىبتى ئەلىفبەسى بىلەن يېزىلىدۇ. ئەلىفبەسىدە 32 ھەرف باردۇر.
ئەلىفبە[تەھرىرلەش]
| ھەرف | ئاتى | ترانسكرىپسىيە | مانا 1 | مانا 2 | نومۇر |
|---|---|---|---|---|---|
|
alpʰa | a | /a/ | 1 | |
|
bēta | b | /b, v/ | 2 | |
|
gamma | g | /k/ | /g, ŋ, ɣ/ | 3 |
|
dalda | d | /d/ | /d, ð/ | 4 |
|
ei | e | /e/ | 5 | |
|
soou | ─ | ─ | (6) | |
|
zēta | z | /s/ | /z/ | 7 |
|
ēta | ē | /eː/ | /ɛː, i/ | 8 |
|
tʰēta | tʰ | /tʰ/ | /tʰ, θ/ | 9 |
|
iōta | i | /i, j/ | 10 | |
|
kappa | k | /k/ | 20 | |
|
laula | l | /l/ | 30 | |
|
mē | m | /m/ | 40 | |
|
nē | n | /n/ | 50 | |
|
kˢi | kˢ | /ks/ | 60 | |
|
ou | o | o | 70 | |
|
pi | p | /p/ | 80 | |
|
rō | r | /r/ | 100 | |
|
sēmma | s | /s/ | 200 | |
|
tau | t | /t/ | /t, d/ | 300 |
|
he | u | /u, w/ | /u, w, i, v/ | 400 |
|
pʰi | pʰ | /pʰ/ | /pʰ, f/ | 500 |
|
kʰi | kʰ | /kʰ/ | /kʰ, χ, ʃ/ | 600 |
|
pˢi | pˢ | /ps/ | 700 | |
|
ō | ō | /oː/ | 800 | |
|
šai | š | /ʃ/ | ─ | |
|
fai | f | /f/ | 90 | |
|
ḫai | ḫ | ─ | /x/ | ─ |
|
hori | h | /h/ | ─ | |
|
ḏanḏia | ḏ (j) | /ʤ/ | /ʤ, g/ | ─ |
|
čima | č | /q/ | /ʧ/ | ─ |
|
ti | ti | /ti/ | ─ | |
|
pˢis ənše | ─ | ─ | 900 | |
Notlar[تەھرىرلەش]
- Wolfgang Kosack: Koptisches Handlexikon des Bohairischen. Koptisch - Deutsch - Arabisch. Verlag Christoph Brunner, Basel 2013, ISBN 978-3-9524018-9-7.
مەنبە[تەھرىرلەش]
- ↑ Faulmann, Carl (2015) (Türkçe). Yazı Kitabı Tüm Yerkürenin, Tüm Zamanların Yazı Göstergeleri ve Alfabeleri. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları. s. 38. ISBN 9789754582666. Erişim tarihi: 28 Aralık 2015.