Jump to content

Ortaq Türkçe alfabet

ئورنى Wikipedia

Ortaq Türkçä Alfabet (väya Birläşkän Türkçä Alfabetsi ) - Türk tillardiki muyum tavuşlarni asas qilğan ve oxşaş mänbädin çiqan turgä ayrilğan putun härflärni körsitidiğan bir sistimdur. Bu sistim ortaq bir tärtipgä kälmigän bolsimu köp noxtida birlikge keldi.


1991 yilardin başlap, [1] Ortaq alfabeti Türk Kiňişi (Türk Dölätlär vä Rayonlar Dostluq-Qerindaşliq vä İş Birligi Qurultayi) tarafindin tuzuldi. 21-23 Mart 1993 yili, Antalya'da içilğan yiğinda Türki Cumhuriyetlerniň alfabetlirigä Q, X, W, Ň, Ä härfliri qoşulup, bu ortaq qarar sifätidä qubul qilindi.[2] Türk kiňişi täräfindin qubul qilinğan bu qarari (İnçikilätmä vä täläffuz bälgiläydigän härflärdin sirt) 34 härflik bir alfabet Türk dünyasiniň önemlik bir bölümüde äň az bolmiğanda murasimğa yürgen bir kirişi bop qaldi.

Ortaq Türk Alfabet
Çoň A Ä B C Ç D E F G Ğ H I İ J K L M N Ň O Ö P Q R S Ş T U Ü V W X Y Z
Kiçik a ä b c ç d e f g ğ h ı i j k l m n ň o ö p q r s ş t u ü v w x y z
  • Sozuq tavuş uzun şäkillik inçikilätmä bälgisi bilän körsitilildu: Â, Ê, Î, Ô, Û.



Hazirqi zaman Ortaq Türk Alfabetni asas qilğan Türki tillar alfabetiniň muyum herif şäkilläri

[تەھرىرلەش]
Hazirqi zaman Ortaq Türk Alfabetni asas qilğan Türki tillar alfabetiniň muyum herif şäkilläri
Ortaq Türkçä Tatarçä Azäriçä Türkmänçä Qazaqçä Özbekçä Uyğurçä Başkirçä Qumuqçä Gagauzçä Qaraçay-Balqarçä QirimTatarçä Salarçä Äräpçä Kiril IPA
A A A A A A A A A A A A A A أ A /ɑ/
Ă - - - - - O - - - - - - - ع Ă /ɒ/
Ä - Ä Ə Ä Ä A E Ə - Ä Ä - - ء Ә /æ/
Ë - - - - Ë - - - - - - - - ء Є /je/
E E E E E E E Ë E E E E E E أ Е /e/
B B B B B B B B B B B B B B ب Б /b/
C C C C J - - J - C C C C C ج Җ /d͡ʒ/
Ç Ç Ç Ç Ç Ç CH CH Ç Ç Ç Ç Ç Ç چ Ч /t͡ʃ/
J J J J Ž J J ZH J J J J J J ژ Ж /ʒ/
D D D D D D D D D D D D D D د Д /d/
- - - - - - - - - - - - - ڏ Ӡ /d͡z/
F F F F F F F F F F F F F F ف Ф /f/
G G G G G G G G G G G G G G گ Г /g/
Ğ Ğ Ğ Ğ - Ğ GH Ğ Ğ - Ğ Ğ Ğ ݝ Ғ /ɣ/
Ģ - - - - - - - - - - - - - غ Ӷ /ʕ/
H H H H H H H H H H H H H H ه Һ /h/
- - - - - - - - - - - - - ح Ҳ /ħ/
X - X X - X X X X X - - - X خ Х /x/
I I I I Y I - - I I I I I I إ Ы /ɯ/
İ İ İ İ I İ I I İ İ İ İ İ İ إ И /i/
K K K K K K K K K K K K K K ك К /k/
Ķ - - - - - - - - - - Ķ - - ٯ Қ /q/
Q - Q Q - Q Q Q Q Q - Q Q Q ق Ҡ /q//ɢ/
L L L L L L L L L L L L L L ل Л /l/
- - - - - - - - - - - - - ڵ Љ /ɫ/
M M M M M M M M M M M M M M ڵ Љ /ɫ/
N N N N N N N N N N N N N N ن Н /n/
Ņ - - - - - - - - - - - - - ڠ Њ /ɲ/
Ñ - Ñ - Ñ Ñ NG NG Ñ Ñ - Ñ Ñ Ñ ڭ Ң /ŋ/
O O O O O O O O O O O O O ۆ О /o/
Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö Ö ۆ Ө /ø/
P P P P P P P P P P P P P P پ П /p/
R R R R R R R R R R R R R R ر Р /r/
S S S S - S S S S S S S S S س С /s/
Š - - - S - - - C - - - - - ث Ҫ /θ/
Ş Ş Ş Ş Ş Ş SH SH Ş Ş Ş Ş Ş Ş ش Ш /ʃ/
Ț - - - - C - - - - C - - - ڞ Ц /t͡s/
T T T T T T T T T T T T T T ت Т /t/
U U U U U U U U U U U U U U ٱ У /u/
Ü Ü Ü Ü Ü Ü - Ü Ü Ü Ü Ü Ü Ü ٱ Ү /y/
V V V V W V V V V V V V V V ۋ В /v/
W - W - - W - - W W - W - - و Ў /w/
Y Y Y Y Ý Y Y Y Y Y Y Y Y Y ي Й /j/
Z Z Z Z - Z Z Z Z Z Z Z Z Z ز З /z/
Ž - - - Z - - - Ź - - - - - ڠ Њ /ð/
1. Ää=Əə=Эə 2. Č=J 3. Š=Ť and Ž=Ď 4. Ț=T+S and =D+Z 5. =ص and =ض 6. =ط and Ż=ظ
7. Long: Â, Ê, Î, Ô, Û. 8. Soft: Ă, Ĕ, Ĭ, Ŏ, Ŭ. 9. Thin: Grave (ˋ) - Consonant letters
  1. Proceedings of the International Symposium of Contemporary Turkish Alphabet (Milletlerarası Çağdaş Türk Alfabeleri Sempozyumu Bildirisi), 18-20 Kasım 1991, İstanbul, M.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, 1992 [1].
  2. Türk Keneş ve Türk Dünyasının 34 Harfli Ortak Alfabe Sistemi - Abdülvahap Kara