خاررى دېكىستېر ۋايت
خاررى دېكىستېر ۋايت (ئىنگ: Harry Dexter White، تو. 1892-10-29 — ئۆ. 948-08-16) سابىق ئامېرىكا مالىيە مىنىستىرلىكىنىڭ يۇقىرى دەرىجىلىك ئەمەلدارى. مالىيە مىنىستىرى ھېنرى مورگېنتاۋ كىچىك بىلەن يېقىندىن ھەمكارلىشىپ، ئامېرىكىنىڭ 2-دۇنيا ئۇرۇشىدىكى ئىتتىپاقداشلىرىغا قارىتا مالىيە سىياسىتىنى ئورنىتىشىغا ياردەم بەردى. كېيىن ئۇ سوۋېت ئىتتىپاقىغا ئۇچۇر يەتكۈزۈش ئارقىلىق جاسۇسلۇق بىلەن ئەيىبلەنگەن. ئۇ 1944-يىلدىكى برېتتون ۋودس يىغىنىدا ئۇرۇشتىن كېيىنكى ئىقتىسادىي تەرتىپنى ئورناتقان ئامېرىكىنىڭ يۇقىرى دەرىجىلىك ئەمەلدارى. ئۇ بۇ يىغىندا ئۈستۈنلۈكنى ئىگىلىدى، ئۇنىڭ ئۇرۇشتىن كېيىنكى پۇل-مۇئامىلە ئورگانلىرىغا بولغان كۆز قارىشى كۆپىنچە باشقا ئاساسلىق قۇرغۇچى بولغان ئەنگىلىيە ۋەكىلى جون ماينارد كېينېسنىڭكىدىن ئۈستۈن ئىدى. برېتتون ۋۇدس ئارقىلىق ۋايت خەلقئارا پۇل فوندى تەشكىلاتى ۋە دۇنيا بانكىسىنىڭ ئاساسلىق قۇرۇلۇشچىسى بولغان.
ۋايت 1948-يىلى سوۋېت ئىتتىپاقىغا جاسۇسلۇق قىلىش بىلەن ئەيىبلەنگەن، ئۇ بۇنى قەتئىي رەت قىلغان. ئۇ ئەزەلدىن كومپارتىيىنىڭ ئەزاسى ئەمەس، ئەمما ئۇ خەزىنە ۋەزىپىسىنىڭ بىر قىسمى سۈپىتىدە سوۋېت ئىتتىپاقى ئەمەلدارلىرى بىلەن دائىم ئالاقىلاشقان. بۇ ئالاقىلەر ۋە ئۇنىڭ بىر قانچە دوستلىرى ۋە خىزمەتداشلىرىنىڭ گۇمانلىق پائالىيەتلىرى توغرىسىدىكى ئاشكارىلاشلار، جۈملىدىن كودلانغان ۋە ھازىر مەخپىيلەشتۈرۈلگەن سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ كابېللىرى ئارقىلىق ۋېنونا تۈرىدە توسقۇنلۇققا ئۇچرىغانلىقى ئۇنىڭ ئەتراپىدىكى گۇمانلارنى كۈچەيتتى.
مىراسى
[تەھرىرلەش]جېننېر ۋە مەككارتى 1953-يىلدىكى ئەيىبلەشلەر
[تەھرىرلەش]كېڭەش پالاتا ئەزاسى ۋىليام جېننېرنىڭ كېڭەش پالاتاسى ئىچكى بىخەتەرلىك تارماق كومىتېتى (SISS) نىڭ ھۆكۈمەت تارماقلىرىنى تەكشۈرۈشتىكى ئۆز-ئارا ئاغدۇرمىچىلىقى سايلانمىغان ئەمەلدارلار، بولۇپمۇ ۋايت تەرىپىدىن رۇخسەتسىز ۋە كونترول قىلىنمىغان ھوقۇق مەسىلىسىگە كەڭ نەزەر سالدى. دوكلاتنىڭ بىر قىسمى روزۋېلىتنى باشقۇرۇش سىياسىتىنىڭ جۇڭگودا يولغا قويۇلۇشىغا قارالدى ۋە مورگېنتاۋ كۈندىلىك خاتىرىسى (جۇڭگو) سۈپىتىدە ئېلان قىلىندى. دوكلاتتا مۇنداق دېيىلدى:
كوممۇنىست ھېسداشلىرىنىڭ مالىيە مىنىستىرلىكى، بولۇپمۇ پۇل تەتقىقاتى بۆلۈمىدىكى مەركەزلىشىشى ھازىر خاتىرىلەنگەن مەسىلە. ۋايت بۇ بۆلۈمنىڭ بىرىنچى مۇدىرى بولغان رېژىسسورلۇقتا ئۇنىڭ ئورنىغا چىققانلار فرانك كو ۋە خارولد گلاسسېر ئىدى. پۇل تەتقىقاتى بۆلۈمىگە يەنە ۋىليام لۇدۋىگ ئۇللمان، ئىرۋىڭ كاپلان ۋە ۋىكتور پېرلو قوشۇلدى . ۋايت، كوئ، ئەينەك، قاپلان ۋە پېرلونىڭ ھەممىسى كوممۇنىستلارنىڭ سۇيىقەستىگە قاتناشقانلىقى ئېنىقلاندى ...
بۇ كومىتېت يەنە ھېنرى مورگېنتاۋنىڭ نۇتۇق يازغۇچىسى جوناتان مىچېلنىڭ ۋايتنىڭ سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ كاپىتالىزم ۋە خىرىستىيان دىنىنى تەشەببۇس قىلىدىغان تۈزۈمنى تەرەققىي قىلدۇرغانلىقىغا قايىل قىلىشقا ئۇرۇنغانلىقى توغرىسىدىكى گۇۋاھلىقىنى ئاڭلىدى.
1953-يىلى، كېڭەش پالاتا ئەزاسى جوسېف ماككارتى ۋە ئېزىنخاۋېر ھۆكۈمىتىنىڭ باش تەپتىشى ھېربېرت بروۋنېل كىچىكلىكى فېدېراتسىيە تەكشۈرۈش ئىدارىسىنىڭ پرېزىدېنت ئۇنى خەلقئارا پۇل فوندى تەشكىلاتىغا تەيىنلەشتىن بۇرۇن ترۇمان ھۆكۈمىتىنى ۋايت توغرىسىدا ئاگاھلاندۇرغانلىقىنى ئاشكارىلىدى. بروۋنېل ئامېرىكا فېدېراتسىيە تەكشۈرۈش ئىدارىسىنىڭ 1945-يىلى 8-نويابىردىكى ئاقسارايغا يازغان خېتىنى ئاق ۋە باشقىلار ھەققىدە ئاگاھلاندۇرۇپ، ئاقساراينىڭ ئامېرىكا فېدېراتسىيە تەكشۈرۈش ئىدارىسىنىڭ «ئامېرىكىدىكى سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ جاسۇسلۇقى» توغرىسىدىكى دوكلاتىنى ئالتە ھەپتە ئىلگىرى تاپشۇرۇۋالغانلىقىنى ئاشكارىلىدى. ترۇمان ۋايتنى خەلقئارا پۇل فوندى تەشكىلاتىغا نامزاتلىققا كۆرسەتتى.
گەرچە ئۇ فېدېراتسىيە تەكشۈرۈش ئىدارىسىنىڭ بۇ ۋە باشقا ئاگاھلاندۇرۇشلارنى ترۇمانغا ئەۋەتكەنلىكى توغرىسىدا تالاش-تارتىش قىلمىسىمۇ. دانىيال پاترىك موينىخان 1997-يىلدىكى موينىخەن كومىسسىيونىنىڭ ھۆكۈمەت مەخپىيەتلىكى توغرىسىدىكى دوكلاتىنى تونۇشتۇرۇشتا، ترۇماننىڭ ۋېنوناغا ئەزەلدىن خەۋەر قىلىنمىغانلىقىنى يازغان. ئۇ بۇنى قوللاپ، رەسمىي NSA / CIA نىڭ ۋېنونا تارىخىدىكى باياناتىنى نەقىل كەلتۈرۈپ، «ترۇماننىڭ ۋېنونادىن خەۋەر تاپقانلىقىنى ئىسپاتلايدىغان ئېنىق پاكىت چىقمىدى» دېدى. [1]
NSA مەخپىي شىفىرلىرى خاررىي دېكىستېر ۋايتنىڭ ھەر ۋاقىت «ئادۋوكات»، «رىچارد»، ۋە «قانۇنشۇناس» دېگەن كود نامىدا ۋېنونا شىفىر يېشىدا كۆرسىتىلگەن مەنبە ئىكەنلىكىنى ئېنىقلاپ چىقتى. [2] ئۇ ۋاپات بولۇپ ئىككى يىلدىن كېيىن، ۋايت 1950-يىلى 10-ئاينىڭ 15-كۈنى ئىمزالانغان ئەسلەتمىدە، ۋېنونا تۈرى توپلىغان ئىسپاتلار ئارقىلىق، سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ مەنبەسى، «قانۇنشۇناس» دەپ ئاتىلىدىغان كود ئارقىلىق، FBI تەرىپىدىن ئاكتىپ تونۇلغان.
بىر نەچچە يىلدىن كېيىن، ئەدلىيە تارماقلىرى سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ سىملىق قاتناشنىڭ ۋايتنى سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ ئاخبارات مەنبەسى بولغان «قانۇنشۇناس» دەپ ئاتىغان ۋېنونا تۈرىنىڭ مەۋجۇتلۇقىنى ئاشكارا ئاشكارىلىدى. ئامېرىكا فېدېراتسىيە تەكشۈرۈش ئىدارىسىنىڭ ۋايت توغرىسىدىكى ئەسلەتمىسىدە خەۋەر قىلىنغاندەك:
سىزگە ئىلگىرى [ۋېنونا] دىن 1944-يىلى ئاكتىپ بولغان قانۇنشۇناسلىق ھەققىدە ئېرىشكەن ئۇچۇرلار تەۋسىيە قىلىنغان. [ۋېنونا] دىن قانۇنشۇناسلارغا ئائىت ئىلگىرىكى ئۇچۇرلارغا قارىغاندا، 1944-يىلى 4-ئايدا، ئۇ ئەينى ۋاقىتتىكى دۆلەت ئىشلىرى كاتىپى خۇل بىلەن مۇئاۋىن پرېزىدېنت ۋاللېس ئوتتۇرىسىدىكى سۆھبەت توغرىسىدا دوكلات بەرگەن. ئۇ يەنە ۋاللېسنىڭ جۇڭگوغا قىلغان سەپىرى ھەققىدە دوكلات بەردى. 1944-يىلى 8-ئاينىڭ 5-كۈنى، ئۇ سوۋېت ئىتتىپاقىغا پرېزىدېنت روزۋېلىتنىڭ كېلەر قېتىملىق سايلامدا غەلبە قىلىدىغانلىقىغا ئىشىنىدىغانلىقىنى، ئەگەر غايەت زور ھەربىي مەغلۇبىيەت بولمىسا. ئۇ يەنە ترۇماننىڭ مۇئاۋىن پرېزىدېنتلىققا كۆرسىتىلىشىنىڭ دېموكراتلار پارتىيىسىنىڭ مۇتەئەسسىپ قانىتىنىڭ ئاۋازىغا ئېرىشىش ئۈچۈن ھېسابلانغانلىقىنى خەۋەر قىلدى. خەۋەر قىلىنىشىچە، قانۇنشۇناسلار KGB غا ۋاكالىتەن ھەر قانداق پىداكارلىق كۆرسىتىشنى خالايدىكەن، ئەمما ئۇنىڭ پائالىيىتى ئاشكارىلانسا، سىياسىي سەتچىلىكنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، سايلامغا تەسىر كۆرسىتىشىدىن ئەنسىرەيدىكەن.
بۇ كود نامىنى KGB ئارخىپچىسى ۋاسىلى نىكىتىچ مىتروخىننىڭ خاتىرىلىرى ئىسپاتلىدى، ئۇنىڭدا سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ ئالتە مۇھىم ۋاكالەتچىسى بار. خاررى دېكىستېر ۋايت ئالدى بىلەن «KASSIR»، كېيىن «JURIST» قاتارىغا تىزىلغان.
ۋايتنىڭ سوۋېت ئىتتىپاقىغا تەسىر كۆرسىتىش ۋاكالەتچىسى سۈپىتىدە ھەرىكەت قىلىشىنىڭ يەنە بىر مىسالى، ئۇنىڭ 1943-يىلى پۇل پاخاللىقى ئۆرلەۋاتقان [3] پەيتتە، ئۇ رەسمىي ئىجرا قىلىشقا بۇيرۇلغان مىللەتچى جۇڭگوغا 200 مىليون دوللارلىق قەرزگە توسقۇنلۇق قىلىشىدۇر. كونترول.
باشقا ۋېنونا شىفىرلىرى ۋايتقا قارشى تېخىمۇ زىيانلىق ئىسپاتلارنى ئاشكارىلىدى، بۇنىڭ ئىچىدە ۋايتنىڭ سوۋېت ئىتتىپاقى بېجىرگۈچىسىگە قانداق كۆرۈشۈش ۋە ئۇچۇرلارنى يەتكۈزۈش توغرىسىدىكى تەكلىپلىرى بار. ۋېنونانىڭ 71-نومۇرلۇق ھۆججىتىدە ۋايتنىڭ سوۋېت ئىتتىپاقى ئۈچۈن ئىشلىگەنلىكى ئۈچۈن ھەق تۆلەش ھەققىدىكى مۇلاھىزىلىرىنىڭ شىفىرلىرى بار.
1997-يىلى، دېموكراتلار پارتىيىسىنىڭ كېڭەش پالاتا ئەزاسى دانىيال پاترىك موينىخان رىياسەتچىلىك قىلغان ئىككى پارتىيە ھۆكۈمەت مەخپىيەتلىكى كومىتېتى ئۆز تەكشۈرۈش نەتىجىسىدە مۇنداق دېدى: « تاشقى ئىشلار مىنىستىرلىكىنىڭ ئالجىرىيە خىسسىنىڭ شېرىكلىكى ھەل بولغاندەك قىلىدۇ. خەزىنە بۆلۈمىدىكى خاررىي دېكىستېر ۋايتنىڭكىدەك. »
ۋايتنىڭ سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ ۋاكالەتچىسى ئىكەنلىكىنىڭ تېخىمۇ كۆپ ئىسپاتى سوۋېت ئىتتىپاقى ئارخىپى ۋە KGB مەشغۇلاتچىسى ئالېكساندېر ۋاسىلىيېفتىن ئېلىنغان. ئاللېن ۋېينشتېين ۋە ئالېكساندىر ۋاسىلىيېفنىڭ «ئوۋ ياغىچى: سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ ئامېرىكىدىكى جاسۇسلۇقى » ناملىق كىتابىدا - ستالىن دەۋرى، سابىق سوۋېت ئىتتىپاقى ژۇرنالىست ۋە KGB مەشغۇلاتچىسى ۋاسىلىيېف سوۋېت ئىتتىپاقىغا ۋاكالىتەن ۋايتنىڭ ھەرىكىتىگە مۇناسىۋەتلىك سوۋېت ئارخىپلىرىنى كۆزدىن كەچۈردى. ۋايت خەزىنە باشقۇرغۇچىسى ۋە NKVD جاسۇسى خارولد گلاسسېرغا ياردەملىشىپ، «ئۇنىڭ كوممۇنىست ئالاقىسىنى بىلگەن ۋاقىتتا مالىيە مىنىستىرلىكىدە خىزمەت ۋە تەشۋىقاتقا ئېرىشتى». ۋايتنىڭ قوللىشى سەۋەبىدىن، Glasser FBI تەگلىك تەكشۈرۈشىدىن ئامان قالدى. 1941-يىلى 12-ئايدا، مەخپىي مۇلازىمەت گارسېرنىڭ كوممۇنىست پائالىيەتلەرگە قاتناشقانلىقىغا ئائىت پاكىت بارلىقىنى كۆرسىتىپ، خاررىي ۋايتقا دوكلات يوللىغان. ۋايت ئەزەلدىن دوكلاتقا ئەمەل قىلمىغان. Glasser مالىيە مىنىستىرلىكىدە داۋاملىق خىزمەت قىلغان، ئۇزۇن ئۆتمەيلا باشقا ۋاكالەتچى قوبۇل قىلىشقا ۋە NKVD ئۈچۈن خەزىنە خادىملىرى ۋە باشقا يوشۇرۇن جاسۇسلۇق ۋاكالەتچىلىرى ھەققىدە دوكلات بېرىش تەييارلىقىنى قىلىشقا باشلىغان. ئامېرىكا ئىككىنچى دۇنيا ئۇرۇشىغا قاتناشقاندىن كېيىن، گلاسسېر ۋايتنىڭ تەستىقى بىلەن ھۆكۈمەتتىكى بىر قانچە يۇقىرى دەرىجىلىك ئورۇنلارغا تەيىنلەنگەن.
سوۋېت ئارخىپىغا قارىغاندا، ۋايتنىڭ باشقا KGB كود ئىسمى «رىچارد»، «قومۇش» ئىكەن. ئۇلارنىڭ مەنبەسىنى قوغداش ئۈچۈن، سوۋېت ئىتتىپاقى ئاخباراتلىرى ۋايتنىڭ كود نامىنى قايتا-قايتا ئۆزگەرتتى.
سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ قاتنىشىشىنى باھالاش
[تەھرىرلەش]2000-يىلى، روبېرت سكىدېلسكىي دەلىل-ئىسپاتلارنى تەكشۈرگەندە مۇنداق خۇلاسە چىقاردى:
ساددىلىق، يۈزەكىلىك ۋە ئۆزىنىڭ ھۆكۈمىگە بولغان ئالىي ئىشەنچنىڭ بىرىكىشى - ئۇنىڭ ئارقا كۆرۈنۈشى بىلەن بىللە - ۋايتنىڭ قوللانغان ھەرىكەت جەريانىنى چۈشەندۈرۈپ بېرىدۇ. خىيانەتچىلىك مەسىلىسى يوق، قوبۇل قىلىنغان مەنىدە ئۆز دۆلىتىنىڭ مەخپىيەتلىكىگە دۈشمەنگە خىيانەت قىلىش. ئەمما شەك-شۈبھىسىزكى، مەخپىي ئۇچۇرلارنى سوۋېت ئىتتىپاقىغا يەتكۈزۈشتە، ۋايت ئۆزىنىڭ ئىشەنچىسىگە خىيانەت قىلغانلىقىنى بىلگەن، گەرچە ئۇ بۇ ئارقىلىق ئۆزىنىڭ دۆلىتىگە خىيانەت قىلغانلىقىنى ئويلىمىغان. [4]
2004-يىلى، ستىفېن شلېسىنگېر «تارىخچىلار ئارىسىدا ۋايت توغرىسىدىكى ھۆكۈم تېخىچە ھەل قىلىنمىدى، ئەمما نۇرغۇن كىشىلەر ئۇنىڭ رۇسلارغا ياردەم قىلىشنى خالايدىغانلىقىنى، ئەمما قىلغان ھەرىكىتىنى جاسۇسلۇق دەپ قارىمىدى» دەپ قارىدى. 2012-يىلى، برۇس كرەيگ مۇنداق يازغان:
يەككە ماتېرىيالنى ئالغاندا، بەزىلەر ۋايتنىڭ ئۆزىنىڭ ئۇچۇرلىرىنىڭ موسكۋاغا يەتكۈزۈلگەنلىكىنى ئەزەلدىن بىلمىگەنلىكىنى، ئەمما كوللىكتىپ ھالدا ئېلىنغانلىقىنى كۆرسىتىپ بېرەلەيدىغانلىقىنى ئوتتۇرىغا قويالايدۇ، [ئاندرېۋ] ۋاسىلىيېۋنىڭ ھۆججىتى ۋايتنىڭ قوغدىغۇچىلىرىغا داۋاملىق كىچىككىنە بوشلۇق قالدۇردى. ھېچ بولمىغاندا ھازىرقى قانۇن ئۆلچىمى بويىچە جاسۇسلۇق تەشكىل قىلىدىغان پائالىيەتكە قاتناشمىغانلىقىنى جەزملەشتۈرۈڭ.
2012-يىلى، داۋىد چامبېرس مۇنداق يازغان: «بەلكىم ۋايتنىڭمۇ ئۆزىنىڭ مەقسىتى بولغان بولۇشى مۇمكىن. . . بەلكىم ئۇ ئۆزىنىڭ ئورنىدىن پايدىلىنىپ سوۋېت ئىتتىپاقىنى يېتىشتۈرگەن بولۇشى مۇمكىن - ئاندىن 1933-يىلىلا ئېتىراپ قىلىنغان يېڭى، يېڭىدىن گۈللەنگەن ئامېرىكا ئىتتىپاقدىشى - يېڭى سودا سىياسىتىدىن ھالقىپ كەتتى. "
ۋايت شۈبھىسىزكى، ئۇزۇن يىللار ئىچىدە ئامېرىكا ھۆكۈمىتىنىڭ مەخپىيەتلىكىنى مەخپىيلەشتۈرگەن ۋە مەخپىيلەشتۈرگەن، يەنى ئەسلى، كۆچۈرۈلگەن ۋە ئاغزاكى شەكىلدە، ئاخىرىدا ئۇنى سوۋېت ھۆكۈمىتىگە يەتكۈزىدىغانلىقىنى بىلگەن كىشىلەرگە بەرگەن. . . شۇنداقتىمۇ ۋايت تەشەببۇس قىلغان ئىقتىساد ئاساسەن ماركىسىزم ئىدى. ئۇلار بۇ ۋاقىتتا ئەتراپلىق كېينېسيان دەپ تەسۋىرلىنىدىغان نەرسە ئىدى. . . ۋايتنىڭ دۆلەت ئىچى سىياسىتىگە كەلسەك، بۇلار ئاساسىي ئېقىمدىكى يېڭى كېلىشىم ئىدى، ئۇنىڭ كوممۇنىزمنى سىياسىي ئىدىيە دەپ ماختىغانلىقىغا ئائىت ھېچقانداق پاكىت يوق. ۋايتنىڭ ئىقتىسادىي ۋە سىياسىي كۆز قارىشىدا ئاشكارا بىلىنگەن نەرسە، بىر تەرەپتىن ئۇنىڭ سوۋېت ئىتتىپاقىغا ۋاكالىتەن يوشۇرۇن قىلغان ھەرىكىتى، يەنە بىر تەرەپتىن ئوتتۇرىغا چىققان بۇ ئەرنىڭ پايدىسىز ئارخىپىنىڭ كۆپلۈكىنى تەشكىل قىلىدۇ.
ۋايتنىڭ قىزلىرى ئۇنىڭ گۇناھسىزلىقىنى قەتئىي ساقلاپ كەلدى. 1990-يىلى ئۇلار مۇنداق دېدى: «فېدېراتسىيە تەكشۈرۈش ئىدارىسىنىڭ سايە ۋە ئوغرىلىقچە ئاڭلاشنى ئۆز ئىچىگە ئالغان كۆپ يىللىق يېقىندىن كۆزىتىشىگە قارىماي، ۋايتقا قارشى ئوتتۇرىغا قويۇلغان دەلىل-ئىسپاتلار ھېچقاچان ئەيىبلەنمىگەن (ئىككى ۋاقىتنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ) FBI ئۇچۇر بەرگۈچىلەرنىڭ پاكىتسىز ئەيىبلىشىدىن باشقا نەرسە ئەمەس. ژۇرنالنىڭ ئۆزىنىڭ Whittaker پالاتاسى) ». 1998-يىلى، قىزى جوئان ۋايت پىنخام سىڭلىسى رۇت ۋايت لېۋىتان ۋە ئۆزىگە ۋاكالىتەن مۇنداق يازغان: «شۇنداقتىمۇ، ۋەتىنىگە ساداقەتمەنلىك ۋە پەرقلىق خىزمەت قىلغان پارلاق ئىقتىسادشۇناسنىڭ قىزى بولۇش سۈپىتىم بىلەن، سىڭلىم ئىككىمىز سۆزىمىزدە ئىشىنىمىز. كوۋېنترى پاتمور: «ھەقىقەت ئۇلۇغ، ئۇ غەلىبە قىلىدۇ، / ھېچكىم ئۇنىڭ غەلىبە قىلغان-قىلمىغانلىقىغا پەرۋا قىلمىغان ۋاقىتتا». 2012-يىلى، جوئان ۋايت پىنكام مۇنداق دەپ يازدى: «مەن بېن ستېيلنىڭ 9-ئاپرېلدىكى ئوپ-ئېد ماقالىسىدە« بانكىر، تىككۈچى، ئەسكەر، جاسۇس »ناملىق ماقالىسىدە دادام خاررىي دېكىستېر ۋايتقا جاسۇسلۇق قىلىش توغرىسىدىكى كونا ئەيىبلەشلەرنىڭ بارلىقىغا ئېتىراز بىلدۈرىمەن. يەنە بىر قېتىم پاكىت سۈپىتىدە تەكرارلاندى. 2012-يىلدىكى باياناتىغا جاۋابەن، Whittaker Chambers نىڭ نەۋرىسى داۋىد چامبېرس مۇنداق دەپ يازدى:
پىنخام خانىم دادىسىنىڭ يېنىدا تۇرۇشنى ياخشى قىلىدۇ. ۋايتنىڭ قىلغانلىرىنىڭ تولۇق ئىسپاتى ھەرگىز يۈز بەرمەسلىكى مۇمكىن. ئۇلار ئېھتىياجلىق بولغان تەقدىردىمۇ، ئۇنىڭ پۇل-مۇئامىلە سىستېمىسىنى تېخىمۇ ياخشى دۇنياغا يۈزلەندۈرۈشكە ياردەم قىلغانلىقىنى ئىنكار قىلالمايدۇ. ئۇنىڭ مۇۋەپپەقىيەتلىرى ئامېرىكا خەزىنىسى، برېتتون ۋۇدس ۋە خەلقئارا پۇل فوندى تەشكىلاتىدا تۇرۇپ قالدى. ئۇنىڭ ئامېرىكا ئەقىدىسىمۇ HUAC دىن بۇرۇن. بۇنىڭغا سېلىشتۇرغاندا، Whittaker Chambers ئەڭ ياخشىسى ستالىن چوڭلۇقىدىكى كوممۇنىزمنىڭ دوپپىسىنى نېيتراللاشتۇرۇشقا ئۇرۇندى، ئۇزۇن ئۆتمەي ستالىن ھەر بىر دۈشمەننى يوقىتىشقا باشلىدى. (ئەمما بۇ چامبېرسنىڭ ۋايتقا بولغان تونۇشىنى بىكار قىلمايدۇ. )
مەنبەلەر
[تەھرىرلەش]- ↑ Robert Louis Benson and Michael Warner, eds., VENONA: Soviet Espionage and the American Response, 1939-1957 (Washington, D.C.: National Security Agency/Central Intelligence Agency, 1996), xxiv.
- ↑ Robert J. Hanyok, "Eavesdropping on Hell: Historical Guide to Western Communications Intelligence and the Holocaust, 1939-1945" (Washington, DC: Center for Cryptologic History, National Security Agency, 2005, 2nd Ed.), p. 119 (PDF page 124)
- ↑ Robert Skidelsky, John Maynard Keynes:Fighting for Britain, 1937-1946, Macmillan, London 2000 p.261
- ↑ Robert Skidelsky, John Maynard Keynes:Fighting for Britain, 1937-1946, Macmillan, London 2000 p.265
|
بۇ ماددا بىر دەسلەپكى نۇسخىدۇر، بۇ ماددىنى كېڭەيتىش ياكى ئالاھىدە دەسلەپكى نۇسخا قېلىپلىردىن بىرنى قويۇپ ۋىكىپېدىيەگە توھپە قوشالايسىز. |