تۈركىي دۆلەتلەر تىزىملىكى
تۈرك تارىخى |
باشلانغۇچ چاغ جۇ سۇلالىسى (م.ب1122-م.ب256)ئىسكىت قاغانلىقى(ساك قاغانلىقى) تراك دۆلىتى سارمات قاغانلىقى داكيا دۆلىتى ئالبانىيە دۆلىتى (م.ب 4. ئەسر-705) ئاسيا ھۇن ئىمپېرىيىسى (م.ب 220-م.ك 92)
ۋېي (388-392) سابار خانلىقى (5. ئەسر-6. ئەسر)
ئوتتۇرا ئەسر
Yeni Çağ
Yakın Çağ
|
تۈركىي دۆلەتلەر تارىخ بويىچە تۈركي خەلقلەر تەرىپىدىن قۇرۇلغان ئەل دۆلەت، قارام دۆلەت، بەگلىك ۋە مۇستەقىل بەگلىك ۋە جۇمھۇرىيەت، ئىمپىراتورلۇق ۋە خانلىق، قاغانلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
دەستلەپكى دەۋىر
[تەھرىرلەش]دۆلەت | تارىخ | ئىزاھلار |
ساكلار | م.ب. 670 | -ئالپ ئەرتوڭا؛ تۇمارىس خاتۇن؛ -(شۇ داستانىدىن) شۇ قاغان (مەنبەلەردە قرال ئاتېئەس) |
بۈيۈك ھۇن ئىمپېرىيىسى | م.ب. 220-46 | تۇنجى ھۆۈمدار: تېئومان؛ داڭلىق ھۆكۈمدار(لار): مودو |
شەرقىي ھۇن دۆلىتى | م.ب. 46-م.ك 48 | |
غەربىي ھۇن دۆلىتى | م.ب. 46-36 | |
جەنۇبىي ياكى غەربىي ھۇن دۆلىتى | م.ك. 48-215 | |
شىمالىي ھۇن دۆلىتى | م.ك. 48-156 | |
ياۋروپا ھۇن دۆلىتى | م.ك. 370-469 | داڭلىق ھۆكۈمدار(لار): ئاتىللا |
ئاق ھۇن دۆلىتى | م.ك. 420-567 | |
ئاسيا ئاۋار ئىمپېرىيىسى | م.ك. 330-555 | |
سابىرلار | 6. ئەسر |
ئوتتۇرا ئەسر ئىسلامىيەتتىن بۇرۇن
[تەھرىرلەش]ئىسلامىيەتتىن كېيىن
[تەھرىرلەش]بىرىنچى دەۋىر ئاناتولىيە بەگلىكلىرى
[تەھرىرلەش]دۆلەت | تارىخ | ئىزاھلار |
مەڭگۈچلۈ بەگلىكى | 1072-1277 | |
چاقا بەگلىكى | 1081-1098 | |
دىلماچئوغۇللارى بەگلىكى | 1085-1192 | |
چۇبۇقئوغۇللارى بەگلىكى | 1085-1092 | |
دانىشمەندلى بەگلىكى | 1092-1202 | |
سالتۇقلۇ بەگلىكى | 1092-1202 | |
ئىنانئوغۇللارى بەگلىكى | 1098-1183 | |
ئاھلاتشەھەر بەگلىكى | 1100-1207 | |
ئارتۇقلۇلار | 1102-1408 | |
چوبانئوغۇللارى | 1227-1309 | |
تەڭرىبەرمىش بەگلىكى | 1074-1098 |
موڭغۇل ئىستىلاسىدىن كېيىن
[تەھرىرلەش]بايراق | دۆلەت | تارىخ | ئىزاھلار |
30x30px | ئولتۇن ئوردا خانلىقى | 1242-1502 | قۇرغۇچىسى: باتۇخان |
50x50px | چاغاتاي خانلىقى | 1227-1347 | قۇرغۇچىسى: چاغاتايخان |
50x50px | بەھرى خانلىقى | 1250-1389 | مەملۇك سۇلتانلىقى, بۇرجى خانىدانى بولسا چېركەس مەملۇكلىرىدىن |
خالاجى خانلىقى | 1290-1321 | دېھلى سۇلتانلىقى (1206-1526) | |
ئوسمانلى ئىمپېرىيىسى | 1299-1922 | رۇم سۇلتانلىقىغا قارام ئوغۇزلارنىڭ قايى بەگلىكى، 1299- قۇرۇلدى، 1922- دە يىقىلدى. | |
باساراب خانەدانى | 1310-1627 | ئەڧلاك شاھزادىلىكىنىڭ قىپچاق-قۇمان خانىدانى | |
تۇغلۇق خانلىقى | 1321-1398 | دېھلى سۇلتانلىقى (1206-1290) | |
تىمۇر ئىمپېرىيىسى | 1370-1507 | چاغاتاي خانلىقىنىڭ داۋامى، تۈرك بارلاس ئۇرۇقى | |
قازان خانلىقى | 1438-1552 | ||
قرىم خانلىقى | 1441-1783 | 1475 - 1774 يىللار (كىچىك قاينارجا كېلىشىمى) ئوسمانلىغا قارام بولغان | |
ساڧەۋىي خانلىقى | 1502-1736 | ||
بابۇر ئىمپېرىيسى | 1526-1858 | ||
ئاڧشار خانلىقى | 1736-1802 | تۈركمەنلەر | |
باكۇ خانلىقى | 1747-1806 | ئەزەربەيجاندا | |
link=https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Flag_of_Persia_(1910).svg|50x50px | قاجار خانلىقى | 1781-1925 | تۈركمەنلەر |
ئىككىنچى دەۋىر ئاناتولىيە بەگلىكلىرى
[تەھرىرلەش]بايراق | دۆلەت | تارىخ | ئىزاھلار |
link=https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Karamanid_Dynasty_flag.svg|50x50px | قارامان ئوغۇللارى بەگلىكى | 1256-1483 | |
ئىنانچ ئوغۇللارى بەگلىكى | 1261-1368 | ||
ساھىپئاتا ئوغۇللارى بەگلىكى | 1275-1342 | ||
پەرۋانە ئوغۇللارى بەگلىكى | 1277-1322 | ||
ئەشرەڧ ئوغۇللارى بەگلىكى | 1280-1326 | ||
مەنتەشە ئوغۇللارى بەگلىكى | 1280-1424 | ||
دوبۇرجا بەگلىكى | 1281-1299 | دوبۇرجا (بۇگۈنكى بۇلغارىيە ۋە رومېنىيە)دە | |
ئالائىيە بەگلىكى | 1293-1421 | ||
link=https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Flag_of_Karesi.png|50x50px | كارەسى ئوغۇللارى بەگلىكى | 1297-1360 | |
link=https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Candar.svg|50x50px | جاندار ئوغۇللارى بەگلىكى | 1299-1462 | |
link=https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Flag_of_the_Kayihan_Khanate_(c._1326).svg|50x50px | ئوسمان ئوغۇللارى بەگلىكى | 1299-1922 | ئوغۇزلارنىڭ قايى قەبىلىسىنىڭ بەگلىكى |
گەرمىيان ئوغۇللارى بەگلىكى | 1300-1423 | ||
خەتىم ئوغۇللارى بەگلىكى | 1301-1423 | ||
سارۇخان ئوغۇللارى بەگلىكى | 1302-1410 | ||
تاجىددىن ئوغۇللارى بەگلىكى | 1303-1415 | ||
ئايدىڭ ئوغۇللارى بەگلىكى | 1308-1426 | ||
تەكە ئوغۇللارى بەگلىكى | 1321-1390 | ||
رامازان ئوغۇللارى بەگلىكى | 1325-1608 | ||
ئەرەتنا بەگلىكى | 1335-1381 | ||
دۇلقادىر ئوغۇللارى بەگلىكى | 1339-1521 | ||
قازى بۇرھانىددىن بەگلىكى | 1381-1398 |
قەدىمدە قوللىنىلغان ئوسمانلى بايراقلىرى نۆۋەت بىلەن:
link=https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Flag_of_the_Kayihan_Khanate_(c._1326).svg|50x50px|Kayıhan --> link=https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Flag_of_the_Ottoman_Sultanate_(1299-1453).svg|50x50px|1299-1453 --> link=https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Flag_of_the_Ottoman_Empire_(1453-1844).svg|50x50px|1453-1844 --> link=https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Ottoman_Empire1517-1844.svg|50x50px|1517-1844 --> link=https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Naval_Ensign_of_the_Ottoman_Empire.svg|50x50px|Deniz Kuvvetleri, sekizgen yıldız (1793-1844) --> link=https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Flag_of_the_Ottoman_Empire.svg|50x50px|Osmanlı
كونا جۇمھۇرىيەتلەر
[تەھرىرلەش]سوۋېت ئىتتىپاقى دەۋرى
[تەھرىرلەش]دەستلەپكى دەۋىر سوۋېت ۋە ئاپتونوم سوۋېت جۇمھۇرىيەتلەر
[تەھرىرلەش]بايراق | دۆلەت | تارىخ | ئىزاھلار |
link=https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Flag_of_Turkestan_ASSR_(1919-1921).svg|50x50px | تۈركىستان ئاپتونوم سوۋېت سوتسىيالىستىك جۇمھۇرىيىتى | 1918-1924 | گۈنكى تۈركمەنىستان، ئۆزبېكىستان ۋە قىرغىزىستاننى قاپلايدۇ. خارەزىم س.خ.ج ۋە بۇخارا س.خ. ج توپراقلىرىدا قۇرۇلغان. |
تاتار-باشقۇرت ئاپتونوم س. س. جۇمھۇرىيىتى | 1919-1921 | بۇگۈنكى تاتارىستان - باشقورتىستاننى قاپلايدۇ | |
قىرغىزىستان ئاپتونوم س. س. جۇمھۇرىيىتى | 1920-1925 | بۇگۈنكى قازاقىستاننى قاپلايدۇ. دۆلەت نامى كېيىنچە قازاقىستان ئا.س.س.ج نامىنى ئالغان. 1920- دىن بۇرۇن، بۇگۈنكى قازاقستان توپراقلىرىدا تۈركىستان ئۇمۇمىي ۋالىيلىقى قۇرۇلغانىدى. |
سوۋېت جۇمھۇرىيەتلىرى
[تەھرىرلەش]بايراق | دۆلەت | تارىخ | ئىزاھلار |
link=https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Flag_of_Azerbaijan_SSR.svg|50x50px | ئەزەربەيجان سوۋېت سوتسىيال جۇمھۇرىيىتى | 1922-1991 | بۇرۇنقى ئورنى:
تارنسكاڧكاسيا سوۋېت ڧېدراتىۋ سوتسىيالىستىك جۇمھۇرىيىتى 1922-1936؛ مۇستەقىل ئەزەربەيجان دېموكراتىك جۇمھۇرىيىتى؛ 1922- يىلى ئەەربەيجان س.س.ج نامى بىلەن ترانسكاڧكاسيا سوۋېت ڧېدراتىۋ سوتسىيالىستىك جۇمھۇرىيىتىگە قوشۇلغان. |
link=https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Flag_of_Kazakh_SSR.svg%E2%80%8E|50x50px | قازاقىستان سوۋېت سوتسىيال جۇمھۇرىيىتى | 1936-1991 | 'بۇرۇنقى ئورنى:'
-تۈركىستان ئۇمۇمىي ۋالىيلىقى 1729-1920 -قىرغىزىستان ئاپتونوم س.س.ج 1920-1925 -قازاقىستان ئاپتونوم س.س.ج 1925-1936 |
link=https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Flag_of_Kyrgyz_SSR.svg%E2%80%8E|50x50px | قىرغىزىستان سوۋېت سوتسىيال جۇمھۇرىيىتى | 1936-1991 | 'بۇرۇنقى ئورنى:'
-تۈركىستان ئاپتونوم س.س.ج 1918-1924 -قاراقىرغىز ئاپتونوم ئوبلاستى 1924-1926 -قىرغىزىستان ئاپتونوم س.س.ج 1926-1936 |
link=https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Flag_of_Uzbek_SSR.svg|50x50px | ئۆزبېكىستان سوۋېت سوتسىيال جۇمھۇرىيىتى | 1924-1991 | 'بۇرۇنقى ئورنى:'
-تۈركىستان ئاپتونوم س.س.ج 1918-1924 |
link=https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Flag_of_Turkmen_SSR.svg|50x50px | تۈركمەنىستان سوۋېت سوتسىيال جۇمھۇرىيىتى | 1925-1991 | 'بۇرۇنقى ئورنى:'
-تۈركىستان ئاپتونوم س.س.ج 1918-1924 |
link=https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Flag_of_Tatar_ASSR_(1954).svg|50x50px | تاتارىستان سوۋېت سوتسىيال جۇمھۇرىيىتى | 1990 | 'بۇرۇنقى ئورنى:'
تاتار-باشقۇرت ئاپتونوم س.س.ج - 1919-1921 -تاتارىستان ئاپتونوم س.س.ج 1921-1990 |
ئاپتونوم سوۋېت جۇمھۇرىيەتلىرى
[تەھرىرلەش]بايراق | دۆلەت | تارىخ | ئىزاھلار |
Çuvaşistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1925-1991 | 'بۇرۇنقى ئورنى:'
چۇۋاش ئاپتونوم ئوبلاستى - 1919-1925 | |
Yakutistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1921-1990 | ||
Dağıstan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1921-1991 | Halkın bir kısmı Türki idi. Dağıstan Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti'nin Rusya'ya katılmasıyla özerk sovyet cumhuriyete dönüştürüldü. | |
Nahçıvan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1924-1991 | ||
Kırım Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1920-1945 | 1945'te oblast oldu daha sonra Ukrayna'ya bağlanarak tekrar, ÖSSC statüsü aldı. | |
Karakalpak Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1932-1992 | Önceki statüsü
-Karakalpak Özerk Oblastı 1919-1932. | |
Kabardin-Balkar Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1936-1944 | Önceki Statüsü:
-Kafkasya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1920-1924 -Kabardino-Balkar Özerk Oblastı 1924-1936 1944 ile 1957 arası Kabardin ÖSSC olarak adı değiştirildi, 1957'de tekrar Kabardino-Balkar ÖSSC adını aldı. | |
Tuva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1961-1991 | Önceki statüsü:
-Tuva Özerk Oblastı 1944-1961 SSCB'ye katılan Tuva Halk Cumhuriyeti özerk oblast statüsü almıştı. | |
Karaçay-Çerkez Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1990-1991 | Önceki statüsü:
-Kafkasya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1920-1924 -Karaçay-Çerkez Özerk Oblastı 1924-1926 Özerk Oblastın Tekrar kuruluşu: 1957-1991. | |
Dağlık-Altay Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1990-1991 | Önceki statüsü:
-Dağlık-Altay Özerk Oblastı 1922-1991 Oyrot Özerk Oblastı adıyla kuruldu ve 1948'de Dağlık-Altay olarak değiştirildi. | |
Hakas Özerk Oblastı | 1990-1991 | Hakas vilayeti, özerk oblast statüsünü 1990'da aldı. |
كۈنىمىزدىكى جۇمھۇرىيەتلەر
[تەھرىرلەش]بايراق | دۆلەت | تارىخ | ئىزاھلار |
تۈركىيە | 1923-.... | ||
شىمالىي سېپرۇس (de fecto) | 1983-.... | ||
ئەزەربەيجان | 1991-.... | ||
قازاقىستان | 1991-.... | ||
قىرغىزىستان | 1991-.... | ||
ئۆزبېكىستان | 1991-.... | باشتا ئۆزبېكىستان ۋە باشقا ئوتتۇرا ئاسىياغا تارقالغان ئاھىسكا تۈركلىرى تەرىپىدىن قوللىنىلغان رەسمىي بولمىغان بايراق | |
تۈركمەنىستان | 1991-.... |
كۈنىمىزدىكى ئاپتونوم رايون ۋە دۆلەتلەر
[تەھرىرلەش]بايراق | دۆلەت | تارىخ | ئىزاھلار |
ئالتاي | 1991-.... |
| |
بالقار | 1991-.... |
| |
باشقۇرتىستان | 1991-.... |
| |
چۇۋاشىيە | 1991-.... | ||
داغىستان | 1991-.... |
| |
گاگائۇزىيە | 1991-.... |
| |
خاككاسىيە | 1991-.... |
| |
قاراچاي | 1991-.... |
| |
قاراقالپاقىستان | 1991-.... |
| |
نەخچىۋان | 1991-.... |
| |
تاتارىستان | 1991-.... |
| |
تۇۋا | 1991-.... |
| |
ساخا | 1991-.... |
|