قىزىل دېڭىز
قىزىل دېڭىز (ئەرەبچە: 1) البحر الأحمر \ El-Bahr el-ahmar؛ 2) الخليج العربي\ El-Haliji Arabi؛ ئىنگىلىزچە: The Red Sea؛ ئىبرانىچە: 'ים סוף Yam Suf؛ تىگرىنيەچە: ቀይሕ ባሕሪ QeyH baHri) ئافرىقا بىلەن ئاسىيا (ئەرەب يېرىم ئارىلى) ئوتتۇرىسىغا جايلاشقان، ھىندى ئوكيانغا باغلىنىدىغان بىر دېڭىزدۇر. قىزىل دېڭىزنىڭ ئىسىمى يۇنانچە "Erythra thalassa" ۋە لاتىنچە "Mare Rubrum" نىڭ تەرجىمىسىدىن كېلىپ چىققان. قىزىل دېڭىز يەرلىك خەلق تەرىپىدىن شاپ دېيىلىدىغان مارجان خادا تاشلىرى يۈىسىدن "شاپ دېڭىزى" دەپمۇ بىلىنمەكتە. ئۇزۇنلىقى تەقرىبەن 2000 كلومتر بولۇپ، بەئزى مەنبئەلەردە 1900 ياكى 2350 دەپمۇ يېزىلغان.
شىمالدا مىسىرنىڭ سۇۋەيىش قانىلى بىلەن سۇنئىي شەكىلدە ئوتتۇرا يەر دېڭىزىغا باغلىنىدۇ. جەنۇبتا بولسا ئەرەب يېرىم ئارىلىنىڭ ئۇچىدا بابئۇل مەندەب بوغۇزى بىلەن ھىندى ئوكيانغا باغلىنىدۇ. قىزىل دېڭىزنىڭ شىمالدا سىنا يېرىم ئارىلى بىلەن ئىككىگە ئايرىلىدۇ. شەرقىي شىمالغا قاراپ ئەقەبە قولتۇقى، غەربىي شىمالدا بولسا سۇۋەيىش قولتۇغى بار.
ئىسلام دىنىغا كۆرە، ھەزرىتى مۇسا ئەلەيھىسسالام قىزىل دېڭىزنى ھاسىىسى بىلەن بۆلۈپ بەنى ئىسرائىلنى مىسىردىن چىقارغان، ڧىرئەۋىن رامسېس II ۋە قوشۇنى بەنى ئىسرائىلنىڭ پېشىدىن كېلىۋاتقاندا قىزىل دېڭىزدا بولغۇلۇپ ئۆلگەنلەر.
قىرغىقىدا بار بولغان دۆلەتلەر:
- شەرقىي قىرغاق:
مەنبەلەر
[تەھرىرلەش]
|
بۇ ماددا بىر دەسلەپكى نۇسخىدۇر، بۇ ماددىنى كېڭەيتىش ياكى ئالاھىدە دەسلەپكى نۇسخا قېلىپلىردىن بىرنى قويۇپ ۋىكىپېدىيەگە توھپە قوشالايسىز. |