ئۈزۈك تاۋۇش

ئۇيغۇر تىلىدا جەمئىي 32 تاۋۇش، 32 ھەرپ بار. ئۇلار تۆۋەندىكىچە:

ئا

ئە

ب

پ

ت

ج

چ

خ

د

ر

ز

ژ

س

ش

غ

ف

ق

ك

گ

ڭ

ل

م

ن

ھ

ئو

ئۇ

ئۆ

ئۈ

ۋ

ئې

ئى

ي

تىلىمىزدىكى بۇ 32 تاۋۇش ئۆپكىدىن چىققان ھاۋا ئېقىمىنىڭ تاۋۇش چىقىرىش ئەزالىرىنىڭ توسالغۇسىغا ئۇچراش ياكى ئۇچرىماسلىقىغا قاراپ، سوزۇق تاۋۇشلار ۋە ئۈزۈك تاۋۇشلار دەپ ئىككى چوڭ تۈرگە بۆلۈنىدۇ:

ئۈزۈك تاۋۇشلار:

ئۆپكىدىن چىققان ھاۋا ئېقىمى تاۋۇش چىقىرىش ئەزالىرىنىڭ توسالغۇسىغا ئۇچراش ئارقىلىق ئۈزۈپ ئېيتىلىدىغان تاۋۇشلار ئۈزۈك تاۋۇشلار دەپ ئاتىلىدۇ.

ھازىرقى زامان ئۇيغۇر ئەدەبىي تىلىدا جەمئىي 24 ئۈزۈك تاۋۇش بار. ئۇلار:

ب

پ

ت

ج

چ

خ

د

ر

ز

ژ

س

ش

غ

ف

ق

ك

گ

ڭ

ل

م

ن

ھ

ۋ

ي

ئۈزۈك تاۋۇشلار تاۋۇش چىقىرىش ئورنى، تاۋۇش چىقىرىش ئۇسۇلى ۋە تاۋۇش پەردىسىنىڭ تىترەش-تىترىمەسلىكى جەھەتتىن تۆۋەندىكىدەك بىر قانچە تۈرگە بۆلۈنىدۇ:

	تاۋۇش پەردىسىنىڭ تىترەش-تىترىمەسلىكى جەھەتتىن بۆلۈنۈشى			تاۋۇش چىقىرىش ئورنى جەھەتتىن بۆلۈنۈشى:			تاۋۇش چىقىرىش ئۇسۇلى جەھەتتىن بۆلۈنۈشى:
	جاراڭلىق ئۈزۈك تاۋۇشلار	ب، ج، د، ر، ز، ژ، غ، گ، ڭ، ل، م، ن، ۋ، ي، ھ		قوش كالپۇك تاۋۇشلىرى	ب، پ، م		پارتلىغۇچى تاۋۇشلار		ب، پ، د، ت، گ، ك، ق
	جاراڭسىز ئۈزۈك تاۋۇشلار	پ، ت، چ، خ، س، ش، ف، ق، ك		چىش كالپۇك تاۋۇشلىرى	ف، ۋ		پارتلىغۇچى – سىيرىلاڭغۇ تاۋۇشلار		ج، چ
				تىل ئۇچى ئالدى چىش تۈۋى تاۋۇشلىرى	ت، د، ن، ر، ل		سىيرىلاڭغۇ تاۋۇشلار		ف، ۋ، س، ز، ژ، ي، غ، خ، ش، ھ
				تىل ئۇچى ئالدى چىش تاۋۇشلىرى	س، ز		دىماق تاۋۇشلىرى		م، ن، ڭ
				تىل ئۈستى ئالدى قاتتىق تاڭلاي تاۋۇشلىرى	ج، چ، ش، ز		قوۋۇز تاۋۇشى		ل
				تىل ئۈستى ئارقا قاتتىق تاڭلاي تاۋۇشلىرى	گ، ك، ي		تىترىگۈچى تاۋۇش		ر
				تىل تۈۋى يۇمشاق تاڭلاي تاۋۇشلىرى	ق، ڭ، خ، غ
				بوغۇز تاۋۇشى	ھ

مەنبە

نىياىم تورى