چاپچال شىبە ئاپتونوم ناھىيىسى

چاپچال شىبە ئاپتونوم ناھىيىسى 察布查尔锡伯自治县.Chapchal Xibe autonomous county
چاپچال شىبە ئاپتونوم ناھىيىسىنىڭ خەرىتىدىكى ئورنى
مەمۇرىي رايون شەكلى	ئاپتونوم ناھىيە
ئاپتونوم رايون	شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى
ئوبلاست	ئىلى قازاق ئاپتونوم ئوبلاستى
مىللەتلەر	ئۇيغۇرقازاق
تىللار	ئۇيغۇرچەقازاقچە
بازارلىق سانى	2 دانە
يېزا سانى	11 دانە
نوپۇس	160 مىڭ
يەر مەيدانى	4،489 كۋادرات كىلومېتىر
ۋاقىت رايونى	UTC+6
تېلېفون رايون نومۇرى	999(0)86+
ماشىنا تاختا نومۇرى	新F

چاپچال شىبە ئاپتونوم ناھىيەسى تەڭرى تېغىنىڭ جەنۇبىي ئېتىكىگە، ئىلى دەرياسىنىڭ جەنۇبىي قىرغىقىغا جايلاشقان. شەرق تەرىپى توققۇزتارا ناھىيەسى بىلەن، جەنۇب تەرىپى تېكەس، موڭغۇلكۈرە ناھىيىلىرى بىلەن تۇتىشىدۇ، شىمال تەرىپى غۇلجا شەھىرى، غۇلجا ناھىيەسى ۋە قورغاس ناھىيەسى بىلەن تۇتىشىدۇ. غەرب تەرىپى قازاقىستان بىلەن چېگرىلىندۇ (چېگرا سىزىقىنىڭ ئۇزۇنلۇقى 72 كىلومېتىر) . شەرقىدىن غەربىگىچە بولغان ئۇزۇنلۇقى 90 كىلومېتىر، جەنۇبىدىن شىمالىغىچە بولغان كەڭلىكى 70 كىلومېتىر، ئومۇمىي يەر كۆلىمى 8.4645 كۋادرات كىلومېتىر. ناھىيىگە ئىككى بازار، 11 يېزا، 57 كەنت ئاھالە كومىتېتى قارايدۇ. ناھىيىدە تۇرۇشلۇق ئورۇنلاردىن ئىشلەپچىقىرىش-قۇرۇلۇش بىڭتۇەنى يېزا ئىگىلىك 4-شىسىنىڭ ئۈچ تۇەن-مەيدانى، ئىلى ۋىلايەتلىك نەسىللىك كالا فېرمىسى، تۈزلەڭلىك ئورمانچىلىق ئىدارىسى ۋە غەربىي تىيانشان ئورمانچىلىق ئىدارىسىغا قاراشلىق تاغلىق رايون ئورمانچىلىق مەيدانى قاتارلىقلار بار. ناھىيە مەركىزى بىلەن ئۈرۈمچى شەھىرىنىڭ ئارىلىقى 711 كىلومېتىر.

يەر تۈزۈلىشى

بۇ ناھىيىنىڭ يەر شەكلىدىن قارىغاندا شەرقىي جەنۇبىي ئېگىز، غەربىي شىمالىي پەس بولۇپ، تاغلىق جايلار %26 ىنى، تۈزلەڭلىك %54.2 نى ئىگىلەيدۇ. ئىلى دەرياسى، چاپچال دەرياسى، ئۆرتەك دەرياسى، چاجى دەرياسى، خونۇخاي دەرياسى قاتارلىق دەريا-ئېقىنلار بار .

بايلىقى

يەر ئاستى سۇ بايلىقى 414 مىليون كۇب مېتىر، تۈزلەڭلىك رايونلىرىدىكى يەر ئاستى سۈيىدىن پايدىلىنىش مىقدارى 520 مىليون كۇب مېتىر. قارا تايغان بۇغا، ئاق بوغۇز بۆكەن، ياۋا چوشقا، ئۇلار، سۇغۇر قاتارلىق ياۋايى ھايۋانات بايلىقلىرى، سوغىگۈل، ئەڭلىك ئوت، چۈچۈك بۇيا، كەترا، گاترودىيە، قار لەيلىسى، قانتېپەر، كىرەش قاتارلىق ياۋا ئۆسۈملۈك بايلىقلىرى بار. ھازىرغىچە بايقالغان كان مەھسۇلاتلىرى بايلىقلىرىدىن ئالتۇن، كۆمۈر، ئۇران، نېفىت، خرۇستال، ھېقىق، چىرىمتال، كۋارتس، پار-پۇر بۇيۇملارنى ياساشقا ئىشلىتىلىدىغان توپا، ئوتقا چىداملىق توپا قاتارلىقلار بار.

ئىقلىمى

چاپچال شىبە ئاپتونوم ناھىيەسىنىڭ ئىقلىمى مۆتىدىل بەلۋاغنىڭ مۆتىدىل قۇرغاق كىلىمات ئىقلىمىغا كىرىدۇ. يىللىق ئوتتۇرىچە تېمپېراتۇرىسى 7.9، ئەڭ يۇقىرى تېمپېراتۇرا 39.5، ئەڭ تېمپېراتۇرا-43.2. قۇياشنىڭ يىللىق ئوتتۇرىچە يورۇتۇش ۋاقتى 2810.7 سائەت. 10 يىغىندا تېمپېراتۇرا 3389.1، قىروسىز مەزگىلى 161 كۈن. يىللىق ئوتتۇرىچە ھۆل-يېغىن مىقدارى 205.8 مىللىمېتىر، سۇنىڭ يىللىق ئوتتۇرىچە پارغا ئايلىنىش مىقدارى 1614.8 مىللىمېتىر.

يېزا ئىگىلىكى

چاپچال ناھىيەسى يېزا ئىگىلىكنى ئاساس قىلىدۇ. ھازىر 30 مىڭ 900 گېكتار (463 مىڭ 500 مو) تېرىلغۇ يەر، 32 مىڭ 300 گېكتار (485 مىڭ مو) ئورمالىق، 275 مىڭ گېكتار (4 مىليون 130 مىڭ مو) يايلاق بار. يەنە 240 مىڭ گېكتار (3 مىليون 600 مىڭ مو) دېھقانچىلىق قىلىشقا باب كېلىدىغان يەر، 24 مىڭ گېكتار (360 مىڭ مو) ئورمان يېتىشتۈرۈشكە باب كېلىدىغان يەر بار. بۇغداي، شال، كۆممىقوناق، مايلىقدان، پاختا، تاماكا، مېۋە-چېۋە، كۆكتات قاتارلىق يېزا ئىگىلىك مەھسۇلاتلىرى بار. كالا، قوي، ئات، چوشقا قاتارلىق چارۋىلار بېقىلىدۇ. كۆمۈركان، سېمونت، فۇرفۇرول، دورا ياساش، ئاشلىق-ماي، يېمەكلىك پىششىقلاپ ئىشلەش، سۈت مەھسۇلاتلىرى قاتارلىق سانائەت تۈرلىرى بار.