Vikipedi:Portal تېزىملىكى

ئورنى Wikipedia

مۇنازىرە ۋە ياردەم · تۈرلەر · ئاچقۇچ تۈرلەر · تۈر
ئۇچۇر | پەلسەپە | ئومومى | ئىلىم | ئەمەلىي | جەمئىيەت | گۇمانتار | تىل | تېخنىكا‏ | تەبىئەت | مەدەنىيەت | ئەدەبىيات | تارىخ | ھالقىما | جۇغراپىيە | كىشلەر | ۋىكى


==ئېنسىكلوپېدىيە ==

ھەپتىنىڭ تاللانغان ماقالىسى:
قىپچاقلار ئەڭ ئاۋۋال مىلادىدىن بۇرۇن 1- ئەسىردن باشلاپ تارىخى خاتىرىلەردە كۆرۈنۈشكە باشلىغانىدى. بىر چوڭ تۈرك توپلىمى بولۇش سۈپىتى بىلەن بۇندىن كېيىنكى ياۋرو-ئاسىيا دالاسىنىڭ 2000 يىللىق تارىخىغا سالماق تەسىر كۆرسەتتى. مەيلى قىپچاقلار قۇرغان ھىندىستان دېھلى سۇلتانلىقى، مىسىر مەملۇكىيلەر خانلىقىنى، ئۆزبىك خانلىقى، قازاق خانلىقى بولسۇن ۋە ياكى ئاتىللا قوشۇنى، موڭغۇل ئىمپېىرىيىسى قوشۇنى، رىم ئىمپېىرىيىسى قوشۇنى ئىچىدىكى قىپچاقلار بولسۇن[1]. شۇ دەۋىرنىڭ تارىخى ۋەزىيىتى، سىياسىي تىرىتورىيىسىگە بەلگىلىك تەسىر كۆرسەتتى. تۆۋەندە تىلغا ئالماقچى بولغان قىپچاقلار توغرىلىق تارىخى تېما ئۆزبىكلەر بىلەن مۇناسىۋەتلىكتۇر.

چىڭگىزخان ھايات ۋاقتىدا چوڭ ئوغلى جۇچىغا[2] قىپچاق زېمىنىنى بۆلۈپ بەرگەنىدى. ئەمما بۇ مەزگىلدە قىپچاق زېمىنلىرى[3] پۈتۈنلەي موڭغۇل ئىمپىرىيىسىنىڭ زىمىنىغا تەۋە دېگۈلى بولمايىتتى. بىرىنچى قېتىملىق غەرىبكە يۈرۈش غەلبە قىلغاندىن كىيىن، 1235 -يىلى موڭغۇل قوشۇنى جوچىنىڭ ئىككىنچى ئوغلى باتۇخاننىڭ قومادانلىقىدا ئىككىنچى قېتىملىق كەڭ كۆلەملىك غەربكە يۈرۈشىنى باشلىدى. 1236- يىلى ھازار دېڭىزىنىڭ شىمالىغا يېتىپ كېلىپ ئېتىل بۇلغارلىرىنىڭ زېمىنىنى بېسىۋالدى، ئارقىدىن قىپچاق يايلاقلىرى، ئورۇس[4]، پەچەنەك، چېركەس زېمىنلىرىنى كونتىرول قىلدى. بۇنىڭ بىلەن بىر پۈتۈن قىپچاق زېمىنلىرى موڭغۇل ئىمپېىرىيىسىنىڭ تېرىتورىيىسى ئىچىگە كىردى. 1242 - يىلى ياۋروپادىكى ئۇرۇش مەيدانلىرىدىن قايىتقان باتۇخان[5] ئېتىل بويىدىكى سارايدا رەسمىي ھالدا ئالتۇن ئوردا خانلىقىنى قۇردى .تارىخى ئەسەرلەردە بۇ خانلىق جوچى ئۇلۇسى، قىپچاق خانلىقى دەپمۇ ئاتالدى...داۋامىنى ئوقۇڭ


ھەپتىنىڭ تاللانغان سۈرىتى:

خوجانىياز ھاجى



ئۇنىۋېرسىتېت: ‏دوكتور ئاسپرانتى‏ئوقۇغۇچى‏ماگىستىر‏تولۇق كۇرسئىستانبۇل تېخنىكا ئۇنىۋېرسىتېتى‏پروڧېسسور‏ئوقۇتقۇچىئىستانبۇلدىكى ئۇنىۋېرسىتېتلاربىلكەنت ئۇنىۋېستېتىئېلفرېد يېلىنىكئىستانبۇل تېخنىكا ئۈنىۋېرسىتىتىئەنقەرە ئۇنىۋېرسىتېتىخارۋارد ئۇنىۋېرسىتېتىئوكسفورد ئۇنىۋېرسىتېتىبېيجىڭ ئۇنىۋېرسىتېتىغازى ئۇنىۋېرسىتېتىئەنقەرە ئۇنىۋېرسىتېتىشىنجاڭ تىببىي ئۇنىۋېرسىتېت‎

رومان: ئىككىنچى بازاروبوتلار ۋە ئىمپىرىيەبازىنىڭ چېتى بازا ۋە ئىمپىرىيەبازاقۇرۇلماپولات قەلئەلەريالىڭاچ قۇياشسۈبھىدىكى روبوتلارمەن، ماشىنا ئادەم (كىنو)

مىللەتلەر: قازاق مىللىتىھانى مىللىتىدۇڭزۇ مىللىتىرۇس مىللىتىجىڭزۇ مىللىتىلىزۇ مىللىتىلىسۇ مىللىتىموڭغۇل مىللىتىمېنبا مىللىتىمانجۇ مىللىتىتۇجيا مىللىتىزاڭزۇ مىللىتى

ئىمپېرىيە: گرېك ئىمپېرىيىسىرىم ئىمپېرىيىسىئەرەب ئىمپېرىيىسىپارس ئىمپېرىيىسىئورخۇن ئۇيغۇر خانلىقىئوسمان ئىمپېرىيىسىرۇسىيە ئىمپېرىيىسىفرانسىيە ئىمپېرىيىسىئەنگلىيە ئىمپېرىيىسىئىسپان ئىمپېرىيىسىتاڭ سۇلالىسىسۇڭ سۇلالىسىشەرقىي جۇ سۇلالىسىموڭغۇل ئىمپېرىيىسىغەربىي جۇ سۇلسلىسىشاڭ سۇلالىسىشيا سۇلالىسى


مەملىكەت: قىرغىزىستانقازاقىستانئۆزبەكىستانئەزەربەيجانھىتايياپونىيەچوڭ برىتانىيەرۇسىيەفرانسىيە


ئارىلاش: جۇڭخۇا خةلق جۇمھۇرىيتىنىڭ ئةمگةك توختام قانۇنىﻧﺎﭘﻮﻟﯧﺌﻮﻥ ﺑﻮﻧﺎﭘﺎﺭﺕخۇيزۇجۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى شىركەت قانۇنى - • ئىمام ئەلغازالىيچىن تۆمۈر باتۇرئېلفرېد يېلىنىككىچىك مېرەن قەبرىستانلىقىئەيسىنگېرو نۇرخاچسەئىدىيە خانلىقى

قاراخانىيلار خانلىقى: مۇسا بۇغراخانئوغۇلچاق خانبازىر ئارسلانخانبىلگە كۆل قادىرخانبۈيۈك قاغان – ئېلى ئارسلان خانسۇلايمان ئارسلان خانمەنسۇر ئارسلان خانئەخمەت ئارسلان قاراخانبۈيۈك قاغانئەبۇ شۇچايۈسۈپ قادىر خانمۇھەممەد توغان خانسۇلتان سۇتۇق بۇغراخان

ناخشىچى/ئارتىس: مىھرىبان سەمىھۈسەيىن تاشجەم يىلمازھۆرىگۇل دولقۇنپەتتار سۇلايمانئاسىمگۈل رېھىمقۇرباننىسا باراتئەلفىرە ئەخمەتئابدۇسەمى ئەركىنرەنا مىجىتئەزىمەت قۇربانخاتىمە ئابلىمىتئەكبەر ئسلامشىرزات نۇرمەۋلان مۇھەممەتئابدۇخېلىل مىجىت


قەدىمىي بۇيۇم/قەدىمىي يادىكارلىقلار: دەندان ئۆيلۈك خارابىسىيانقىر قەبرىستانلىقىچىغانلىق ئېقىن ئېغىزىرىم گىلادىئاتورلار مەيدانىزوركۆت قەدىمكى شەھىرىقەدىمكى تۇرلارقىزىل مىڭ ئۆيىدەندان ئۆيلۈك خارابىسىبۇگۇت مەڭگۈ تېشىلوپنۇر


خەلقئارا تەشكىلات: خەلقئارا پۇل فوندى تەشكىلاتىئاممىباپ ئاپتوموبىلدۇنيا بانكىسىمىكروسوفىت شىركىتىشاڭخەي ھەمكارلىق تەشكىلاتىماكدونالدDELL شىركىتىشىمالىي ئاتلانتىك ئەھدى تەشكىلاتىياۋروپا ئىتتىپاقى


ئالەم بوشلۇقى: سۈنئىي ھەمراھئالەم ئايروپىلانىقۇياش سىستېمىسىسەييارەئالەميۇلتۇزلار سىستېمىسىقۇيرۇقلۇق يۇلتۇزمېتېئورىتسامان يولى سىستېمىسىراكېتاقۇياشكىچىك يۇلتۇزلارتەبىئىي ھەمراھئالەم ئۇچقۇچىسىگالىلېي

تەرجىمىھال ئىسكەندەر زۇلقەرنەيىنسۇلتان سۇتۇق بۇغراخانﺋﯩﺒﯩﻦ ﺳﯩﻨﺎشىڭ شى سەيمەھمۇد قەشقىرىبابۇردالتونئابدۇرېھىم ئۆتكۈرئەركىن_سىدىقﻟﯘﺷﯜﻥچىڭگىزخانمۇستافا كەمال ئاتاتۈركتوماس ئىدىسون